Theo quyển Truyền thuyết Thiên Hộ Dương và Đốc binh Kiều của tác giả Lê Duy Kỳ, thì "Ba giờ sáng ngày 22-7-1865, hơn một trăm nghĩa quâ...
Theo quyển Truyền thuyết Thiên Hộ Dương và Đốc binh Kiều của tác giả Lê Duy Kỳ, thì "Ba giờ sáng ngày 22-7-1865, hơn một trăm nghĩa quân với ba mươi sáu súng, hai khẩu đại bác cùng nhiều gươm giáo khởi sự tấn công Mỹ Trà. Trận chiến do đích thân Thiên hộ Dương chỉ huy....Hơn hai tiếng đồng hồ làm chủ tình hình, nghĩa quân hoàn toàn thắng lợi. Thủy quân Pháp bên ngoài, tràn vào trợ chiến, dùng súng lớn giải vây cho đồng bọn, phong tỏa nghĩa quân và mở cuộc phản kích. Nghĩa quân dùng mương hào trong đồn làm phòng tuyến chống trả ác liệt. Nhờ trận mưa như trút nước, quân giặc mặc dù với vũ khí tối tân nhưng không sao áp đảo được nghĩa quân. Mấy ngày sau, từ Sài Gòn, phó thủy sư đô đốc Roze mang viện binh xuống ứng cứu. Tới nơi, nghĩa quân đã rút lui tự lúc nào, chỉ còn lại chiến trường ngổn ngang xác đồng bọn: Kẻ mất đầu, đứa lìa tay... trông thật ghê rợn. Địch chết và bị thương có đến hàng trăm tên. Tức giận vì bị thiệt hại nặng, nhưng không tiêu diệt được nghĩa quân, nên Roze ra lịnh phóng hỏa triệt hạ làng Mỹ Trà. Tương truyền, trong vụ tàn sát nầy, có đến hàng trăm người dân vô tội phải bỏ mình trong lửa đỏ và làn đạn ác nghiệt của kẻ thù".
Bạn xem Chương 11 Trận Mỹ Trà năm Ất Sửu này tại đây >> http://kilopad.com/Tieu-su-Hoi-ky-c12/doc-sach-truc-tuyen-truyen-thuyet-thien-ho-duong-doc-binh-kieu-b3504/chuong-11-tran-my-tra-nam-at-suu-ti11.
Còn trong quyển Abrégé de l'histoire d'Annam của ngài Alfred Schreiner xuất bản năm 1906 (https://www.facebook.com/brian.wu.121772/posts/1977491059168513) ở trang 18 thì viết như sau (và được dịch lại trong bộ Đại Nam Quốc Lược Sử bằng tiếng Việt ở trang 447)
****
AFFAIRE DE MY-TRA
Sous le gouvernement de l'amiral Roze, nous avons aussi quelques exploits de bandes à signaler, notamment, le 22 juillet, l'attaque du village de My-Trà (province actuelle de Sa-Déc) par une centaine de pillards venus de la Plaine des Joncs. Ils étaient armés de quelques fusils, de deux canons, de fusées et de lances, m;iisils rencontrèrent une résistance inattendue. Les hommes du village se jetèrent sur une des pièces et la retournèrent contre les pirates, qui furent hon teusement mis en fuite, laissant un blessé sur le terrain. Le village eut un mort et trois blessés. L'amiral Roze, pour récompenser le courage des habitants de My-Trà, leur envoya une gratification de mille francs et donna une montre au notable Khanh qui avait dirigé
la résistance.
Chuyện Mỹ Trà
Lúc quan thủy sử Roze quản trị, đôi phen chúng ta có bị một ít đảng cướp phá hại nên kể ra, nhứt là trong ngày 22 juilet, có chừng ngót trăm quân kiếp giả ở trảng Tháp Mười đến đánh làng Mỹ Trà (thuộc tỉnh Sa Đéc kim thời). Đảng cướp có vài cây súng tay, hai vị đại bác, hỏa phi đồng và giáo mác, song chúng nó không dè gặp người ta chống cự lại. Vì dân làng nầy chạy tới đoạt lấy mấy vị đại pháo, rồi day nó lại mà bắn kẻ cướp, làm cho quân ấy chạy trốn mất, để lại nơi giao chiến một đứa bị thương, thật rất nên thẹn thuồng. Phía làng có một người chết với ba vị bị vít. Quan thủy sử Roze gởi một ngàn góc tư, đặng thưởng dân làng Mỹ Trà về sự gan đảm, và ban một cái đồng hồ trái quít cho hương Khanh, là người đốc suất chống trả.
****
Vâng, theo bản tiếng Pháp, thì nghĩa quân chạy tè le do bị cướp hai khẩu pháo, và làng có một người chết và ba người bị thương. Và chả có quân Pháp nào đánh cả, mà là quân của Thiên hộ Dương tính đánh úp làng Mỹ Trà này nhưng bị dân làng đánh bật ra lại. Thế mà theo tác giả Lê Duy Kỳ, quân địch bỏ lại trăm xác chết trong trận này bạn ạ.
Tai hại hơn, là làm thế nào mà quân Thiên hộ Dương đánh làng Mỹ Trà, rồi dân quân làng Mỹ Trà chống trả rồi được quan Pháp khen tặng thưởng cả ngàn francs, mà vô tay sử gia hay tiểu thuyết gia nước Việt Nam ta, thì làng Mỹ Trà lại trở thành "dân quân yêu nước" rồi bị quân Pháp giết trả thù triệt hạ cả làng, tương truyền rằng có trăm người vô tội bỏ mình.
Chắc là tác giả Lê Duy Kỳ này có trong tay sử liệu nào mà ta không biết. Vì làm thế nào mà nghĩa quân với chỉ 36 súng và 2 khẩu đại bác mà giết tới trăm quân địch nhỉ ?
Và làm thế nào mà từ sự tấn công vào làng Mỹ Trà và bị dân làng chống trả, mà thành ra là dân làng Mỹ Trà lại bị quân Pháp giết trả thù nhỉ ?
Mà có ai đã nêu lên cho bạn về những dữ liệu này chưa ?
Và không hiểu là cả chục năm nay, có làng Mỹ Trà nào đó ở Sa Đéc mỗi năm làm giỗ chung cho sự bị quân Pháp trả thù không nhỉ ?
Mình chả biết nói gì. Chẳng lẽ lại nói là tác giả Lê Duy Kỳ đã Lê Văn Tám hơi thô bạo sử kiện này sao ?
Mà chắc đây là tác giả Lê Duy Kỳ đã đi sưu tầm truyền thuyết dân gian kháng Pháp của các ông bà cụ, chẳng lẽ ... ?
Mời bạn tham khảo.
Dĩ nhiên mình có thể sai, nếu có mời bạn lên tiếng để mình cùng học hỏi.
Thanks
Brian
Không có nhận xét nào