TRIẾT LÝ THỰC NGHIỆM VÀ CẢI CÁCH GIÁO DỤC

TRIẾT LÝ THỰC NGHIỆM VÀ CẢI CÁCH GIÁO DỤC Phụ huynh đạp đổ cổng trường thực nghiệm để nộp hồ sơ xin cho con học lớp 1, đó là cảnh tượng vào ...

Phụ huynh đạp đổ cổng trường thực nghiệm để nộp hồ sơ xin cho con học lớp 1, đó là cảnh tượng vào tháng 5/2012.

Với truyền thống “tôn sư trọng đạo” của người Việt Nam (thật ra đâu chỉ ở VN) thì ngôi trường là một ngôi đền thiêng liêng thờ ông thần tri thức , hành động lỗ mãng này chính là sự phỉ nhổ lên văn hóa, một hành động “mất dạy”, một lũ thảo khấu. Chúng ta hy vọng gì khi những em bé hãnh diện được vào học bởi hành động tranh cướp của cha mẹ mình để có được một “suất” trước người khác ?

Nhà trường tự hào rằng : “Tôi phải thế nào thì người ta mới thế chứ” thì thái độ này còn thiếu tư cách hơn ông chủ của một quán thịt chó. Vì mỗi khi nhớ về ngôi trường cũ, người ta từ xưa đến nay chỉ có 4 chữ : “Ngôi trường thân yêu !”.

Người ta đều đồng ý rằng muốn làm giáo dục thì phải có “Triết lý giáo dục”. Vậy ta hãy thử bàn xem “triết lý giáo dục” của ông Hồ Ngọc Đại là gì ? Tôi không gắn cái học vị “giáo sư” trước tên ông vì chính ông cũng không thích thế như ông đã nói, hàm ý rằng ông khác với các loại “giáo sư” đang đầy rẫy ngoài kia.

Ông Đại từng đi dạy triết học cho sinh viên, và, có câu nói để đời : “Triết học chỉ cần biết 4 ông Plato, Kant, Hegel và Marx là đủ”.

Tôi sẽ cố gắng dùng ngôn ngữ bình dân để cắt nghĩa, để một bà mẹ đang bán rau ngoài chợ có con vào lớp 1 cũng có thể hiểu được, dù với “trực giác tập thể” của mình chị đã phẫn uất : “ Dạy cái kiểu quần què gì vậy ? Tôi để con tôi ở nhà”. Còn các nhà hàn lâm, tạm thời chưa cần đối thoại với họ. Như tuyên ngôn của thi sỹ Bùi Chí Vinh :

“Tôi sẽ trò chuyện với nàng bằng ngôn ngữ dân đen mạt lộ – Và đối thoại với vua quan bằng ngôn ngữ thiên tài – Tôi sẽ làm cho các nhà bác học – Thấy mình còn cận thị trước tương lai”.

Plato dựng lên một vương quốc hoàn hảo với ông vua là một triết gia, tức Triết vương (Philosophe- Roi), ông Đại với vương quốc Thực nghiệm của mình cũng là một “triết nhân”. Hai khẩu hiệu của ông Đại : “ Đi học là hạnh phúc” và “Mỗi ngày đến trường náo nức một ngày vui”.

Xin lỗi ông, với tôi và hằng trăm, hàng ngàn các thế hệ học sinh tiểu học thì ngày chủ nhật, khi giật mình thức dậy chợt nhớ ra “hôm nay không phải đi học” rồi ngáp dài ngủ nướng tiếp mới thật là hạnh phúc, và 3 tháng hè không phải động đến SGK, không phải thức đêm đến mắt đỏ kè vì làm bài tập mới là “náo nức những ngày vui”. Cũng chẳng riêng học sinh VN, tôi vẫn nhớ đến giờ. Năm học lớp 3, nhà thơ Thanh Tịnh cho tôi xem một bức tranh in trên tờ báo tiếng Pháp vẽ một chú bé đeo cái cặp nặng trĩu, bên dưới là dòng chữ : “ Lại đi học à ? Hôm qua đi rồi cơ mà !”. Người ta chỉ vui vẻ, hạnh phúc một cách tự nguyện thu nhận kiến thức khi đã rời khỏi ghế nhà trường.

Đó là một cách cưỡng ép tự nhiên, ông Đại làm gì ? Hãy nghe ông nói : “Chỉ cần 3 năm, năm đầu tiên phải làm thật nghiêm, năm đầu tiên thì tháng đầu tiên phải làm thật nghiêm”. Nó lại làm người ta nhớ tới Plato với một bộ luật dài cả ngàn trang, mà có người nói : “Quy định cả đến cách đi ỉa”.

Còn Kant, khẩu hiệu khi ông đưa ra triết thuyết của mình : “Hãy có can đảm sử dụng lý trí của chính mình”. Bắt buộc phải trích một vài khái niệm của ông : “…nhận thức tiên nghiệm và hậu nghiệm, phán đoán phân tích và tổng hợp, luận cứ siêu nghiệm, ý niệm cấu tạo và ý niệm điều hành, mệnh lệnh tuyệt đối hay sự tự trị của ý chí vv…” , một nông dân khi nghe những mớ từ ngữ rối rắm này chỉ nói : “Toàn thấy “nghiệm” không hà, hèn gì ông ta gọi trường của mình là Thực nghiệm”. Ồ, lại một minh chứng cho “ Trực giác tập thể” nhìn ngay ra một con vẹt chỉ lặp lại những từ ngữ bóng bẩy để tỏ vẻ, thực ra chỉ có đám lông sặc sỡ.

Và ông áp dụng thế nào ? Hãy nghe :

“Năm 77 mới tổng kết xong 300 năm ngữ âm tiếng Việt (300 năm nhé- ông Đại nhấn mạnh), rồi đưa vào dạy cho sinh viên năm thứ 3 ngôn ngữ học. Thì năm 78 tôi đưa vào dạy lớp 1”.

Một phụ huynh nói với tôi : “Em hoảng hồn khi đọc sách toán lớp 2, người ta đưa cả những khái niệm toán cao cấp vào”.

Bạn có tin con em mình tiêu hóa nổi thứ này không ? Tôi nói ngôi trường này tư cách không bằng quán thịt chó là vậy. Ít nhất ông chủ vẫn bán thịt chó mà không treo cái đầu dê.

Còn Hegel, cái thiên tài biện lý ấy thực ra là tư biện, tay học trò dốt là Hồ Ngọc Đại tư biện cho mình cũng chẳng nên thân, thỉnh thoảng lại lòi đuôi :

“ Trong việc học ngày nay chỉ có 2 thứ, cái có thật và cái gì thay thế nó không phải là thật” để nói về ngữ âm và chữ. Hay : “ Muốn học cái gì phải đi làm cái ấy đã”.

Chị bán rau lại nói : “ Vậy thay cái thật bằng cái giả để dạy con tôi à. Vậy tôi phải bán rau rồi mới đi học bán rau sao”.

Theo Hegel, ông Đại đưa cái quy trình : từ trừu tượng đến cụ thể vào giáo dục, học ô vuông, tam giác trước rồi mới đến mặt chữ. Mẹ kiếp, ngày xưa tôi đi học có câu ca: “O tròn như quả trứng gà, Ô thời đội nón, Ơ già có râu”, chưa đứa nào biết chữ O,chữ Ô, chữ Ơ, nhưng tất cả đều biết quả trứng gà, cái nón, sợi râu. Cách nào nhanh hơn, tư duy nào hợp tự nhiên hơn ? Cụ thể trước hay trừu tượng trước ?

Còn Marx, không cần phải nói nhiều, làm nhức đầu chị bán rau. Ông Đại dứt khoát phá bỏ hoàn toàn quá khứ, điên cuồng còn hơn những tay mác- xít điên cuồng nhất.

Tôi đã có lần “va chạm” với ông già Khải Ozon vì quan điểm, nhưng lần này tôi đồng ý với ông :

“Cải cách giáo dục (của ông Đại) là đi ngược lại nguyên lý giáo dục của loài người”.

Gần nhà tôi, có một tay ba hoa đủ chuyện trên trời, dưới đất, bà con gọi anh ta bằng cái tên gắn với chữ “Trời”, tôi thắc mắc thì một người giải thích : “Nó xạo nhưng dễ thương, chẳng hại gì đến ai, nếu không người ta đã gọi là thằng Xạo L...”. Lại một thứ rất thông minh của triết lý dân gian, rất công bằng trong đánh giá và ngôn ngữ bình dân thật tuyệt (bạn đừng chê nó là tục tĩu, nếu ai từng ở Hungary chắc biết người Hung chửi thế nào, đúng là văn hóa chửi), rất đích đáng.

Giời ôi ! Ông Đại Giời ơi !!! Đừng để dân gian gọi là L....!!!

Ngô Nhật Đăng