Về bài viết nâng bi hơi quá đáng khi phân tích những tư tưởng của chủ tịch Hồ Chí Minh trong bản Tuyên Ngôn Độc Lập Việt Nam Đây là bài viế...
Về bài viết nâng bi hơi quá đáng khi phân tích những tư tưởng của chủ tịch Hồ Chí Minh trong bản Tuyên Ngôn Độc Lập Việt Nam
Đây là bài viết mang tựa đề "Tuyên ngôn Độc lập của nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa và Tuyên Ngôn Độc Lập 1776 của Mỹ - Một cái nhìn so sánh", được đăng trên tạp chí Nghiên cứu Lịch Sử số 5 năm 2011.
Để mình viết tóm tắt cho bạn - tác giả Trần Văn Thức, TS Khoa Lịch Sử Trường Đại Học Vinh này, đã nâng bi quá đáng đến mức lố bịch về tư tưởng Hồ Chí Minh trong đấy.
Vậy để mình nêu ra vài điều và bạn cứ tự nhiên phản luận:
****
1. Có đúng là người Mỹ hiểu cụm từ "All men are created equal" chính xác rằng là "Mọi đàn ông sinh ra đều bình đẳng" không ?
HOÀN TOÀN KHÔNG !
Đây luôn, bạn đọc phần tiếng Anh tại đây >> http://www.loc.gov/exhibits/creating-the-united-states/interactives/declaration-of-independence/equal/index.html. Nhất là đoạn "Within the context of the times it is clear that "all men" was a euphemism for "humanity," and thus those people, such as Elizabeth Cady Stanton, Abraham Lincoln, and Martin Luther King, who used the Declaration of Independence to demand equality for African Americans and women seized the historical as well as the moral high ground.".
Có nhiều nhà nghiên cứu đã cho rằng ngài Thomas Jefferson khi dùng cụm từ "All men" là dùng để chỉ cho những người đàn ông da trắng địa chủ ở Mỹ khi ấy (chứ KHÔNG PHẢI là mọi người đàn ông, tức là bao gồm cả những anh Việt Nam nào đó đến Mỹ làm cu li ở New York hay đi đào vàng ở California chẳng hạn), nhưng phần lớn người Mỹ hiểu cụm từ "all men" này chỉ cho "humanity" cho "nhân loại", cho loài người. Đó là một tư tưởng thời European Enlightenment, tức thời kỳ Khai Sáng ở Châu Âu.
Và để bạn cũng khỏi phải thắc mắc, danh từ "men" này đã được dùng hơi nhiều, ngay cả sau cuộc cách mạng Mỹ bạn ạ. Vài ví dụ điển hình:
1. Trong bài diễn văn Lyceum Address vào năm 1838, ngài Lincoln có dùng câu " As a nation of freemen, we must live through all time, or die by suicide.". Chắc là cụm từ "as a nation of freemen" trong này không thể chỉ được hiểu là "là một quốc gia của NHỮNG NGƯỜI ĐÀN ÔNG sống tự do" đâu bạn nhỉ ?
Hoặc giả trong câu "...whether at the expense of emancipating slaves, or enslaving freemen", cụm từ "enslaving freemen" không thể nào là "bắt làm nô lệ NHỮNG NGƯỜI ĐÀN ÔNG sống tự do" đâu bạn nhỉ ? Vì nô lệ làm gì chỉ giới hạn vào đàn ông, đúng không ?
Bạn xem luôn tại đây >> http://www.abrahamlincolnonline.org/lincoln/speeches/lyceum.htm
2. Hoặc trong một bài diễn văn của ngài Martin Luther King năm 1963 có cả đoạn "and that all men are made in His image". Bạn xem tại đây >> https://kinginstitute.stanford.edu/king-papers/documents/address-freedom-rally-cobo-hall
Cái câu này chắc là lấy từ đoạn trong Kinh Thánh Genesis 1:27 "So God created man in His own image".
Và dĩ nhiên chắc chúng ta đều biết, là chưa ai dám bao giờ dịch Kinh Thánh chữ men hay man là đàn ông cả. Ví dụ câu "When God created mankind" đã được dịch là "Ngày mà Đức Chúa Trời dựng nên loài người", chứ làm gì có "Ngày mà Đức Chúa Trời dựng nên ĐÀN ÔNG" bạn nhỉ ? Bạn xem bản dịch tại đây luôn >> https://www.biblegateway.com/passage/?search=S%C3%A1ng+Th%E1%BA%BF+5%2CGenesis+5&version=VIET;NIV.
Và chắc chắn, học trò ở Mỹ đi học, họ biết khi nào Men là chỉ đàn ông, và Men khi nào là chỉ loài người. Đấy là kiến thức tiếng Anh cơ bản.
Thế thì làm thế nào mà thầy Trần Văn Thức này đã dựa vào đâu mà lại tán bậy ra là vị sĩ quan người Mỹ Charles Fenn đã nhận ra chủ tịch Hồ Chí Minh khi dịch All Men, đã đổi ra từ ý nghĩa "Mọi Đàn Ông" thành ra "Mọi Người" là rất khác nhỉ ? Chắc chắn vị Charles Fenn này hiểu rất rõ cụm từ All Men trong này là gì, chứ làm thế nào mà ngài Fenn này lại nghĩ "All Men" là "Mọi Đàn Ông" bạn nhỉ ?
Mình thấy rất nhiều người Việt Nam đã phân tích cụm từ "All Men" này cứ như chủ tịch Hồ Chí Minh là một vị thánh, chỉ ra chỗ giới hạn của cụm từ "All Men" bên Mỹ.
Không đâu bạn ạ. Chủ tịch Hồ Chí Minh khi đó qua Mỹ làm cu li, chứ ngài không phải là một học sinh ngôn ngữ học xuất sắc xuất dương để mà có thời giờ đọc, học và hiểu rõ tiếng Anh hơn cả ngài Thomas Jefferson, vốn là một người bản xứ, một chính trị gia, chuyên nói và dùng tiếng Anh, và là người có ăn học đàng hoàng và chắc là hiểu tiếng Anh hơn nhiều so với chủ tịch Hồ Chí Minh.
Nên, rất có thể cụm từ "All Men" khi được viết là chỉ cho tầng lớp người Mỹ da trắng có tư hữu, nhưng chưa có nhà nghiên cứu nào DÁM KHẲNG ĐỊNH CHẮC CHẮN 100% điều này cả. Và phần lớn mọi người hiểu "all men" trong đây là "mọi người" đấy bạn ạ.
Mà "mọi người" ở đây là ai ? Thì có người cho rằng, vào thời Jefferson, mọi người có hàm ý chỉ cho những người Mỹ da trắng có tư hữu, nhưng phần lớn ngày nay nhận định đây là cụm từ chỉ cho "mọi người" theo ý nghĩa của tư tưởng Khai Sáng bên Châu Âu, tức nhân loại.
Nhưng "nhân loại" có nhất thiết là có cả người da đen nô lệ không ? Điều đó chả ai dám chắc. Nhưng không vì vậy mà "All men" không thể là mọi người.
Nó cũng như ngày nay, bạn có thể đặt câu hỏi, là khi chủ tịch Hồ Chí Minh viết "mọi người" năm 1945, có phải ý ông là bao gồm cả những nhóm người gay và lesbians không ? Thế theo bạn, thời 1945 ở Việt Nam, người ta có bàn về quyền hạn người gay và lesbians như mọi người không ? Bạn nghĩ chủ tịch Hồ Chí Minh hồi xưa có biết gays ra sao không ?
Hoặc giả chủ tịch Hồ Chí Minh có viết "mọi người" là chỉ luôn cho bọn Ngụy ở miền Nam không bạn ? Nếu có, thế thì tại sao các nhà lãnh đạo Cộng Sản lại chửi rủa người miền Nam bao nhiêu năm nay bạn nhỉ ?
Nên mỗi suy nghĩ ở mỗi thời đại là khác nhau, và khi đọc một câu viết, người ta phải suy nghĩ kỹ, chứ không phải thấy như vậy mà dịch thẳng tuột, làm như là mình hiểu câu từ ngữ pháp lắm ậy.
Và dĩ nhiên, nếu đúng là chủ tịch Hồ Chí Minh bản thân ông tin rằng "mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng", thế tại sao ông lại viết đủ thứ những bài viết chê trách bọn Mỹ Diệm phản động ? Thế người miền Nam không có quyền lập một nước riêng cho họ hay sao ? Thế khi ông chê trách họ, có phải ông đã đi ngược lại với lời tuyên ngôn của ông là "Mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng" không ?
****
2. Theo tác giả này "Được tận mắt chứng kiến sự tương phản đó cho nên Nguyễn Ái Quốc mặc dù rất khâm phục tinh thần cách mạng Pháp, cách mạng Mỹ nhưng theo Người đó là những cuộc cách mạng chưa tới nơi".
Đây là đoạn tác giả nêu lên chủ tịch Hồ Chí Minh viết về lynching practice bên Mỹ.
Mà nếu bạn đọc kỹ chút về tiểu sử của chủ tịch Hồ Chí Minh, thì khi ngài qua Mỹ, ngài ở bên miền Đông nước Mỹ, và theo các báo trên mạng, ngài còn có thời gian làm thợ làm bánh cho một khách sạn ở Boston, MA với tên là Văn Ba.
Còn lynching đã diễn ra ở đâu bạn biết không ? Lynching diễn ra ở những tiểu bang miền Nam bạn ơi. Mà chủ tịch Hồ Chí Minh đã có bao giờ sống ở miền Nam nước Mỹ đâu để mà "tận mắt chứng kiến" cảnh giết người da đen một cách tàn nhẫn ấy ?
Bạn đọc luôn về lynching ở đây >> https://en.wikipedia.org/wiki/Lynching.
Bạn coi luôn bản đồ nước Mỹ miền Đông miền Nam miền Tây miền Bắc là những nơi nào ở đây >> https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Map_of_USA_with_state_names.svg
Và bạn để ý luôn, không chừng chủ tịch Hồ Chí Minh lúc đó mà đi xuống miền Nam nước Mỹ đầu thế kỷ 20, người Mỹ da trắng ở đó mà thấy có mỗi mình ông là người Á Châu, họ sẵn kỳ thị, họ cũng đã treo cổ ông luôn rồi đấy bạn ạ.
Nên những gì chủ tịch Hồ Chí Minh viết về lynching, rất có thể ông đã nghe được từ những người da đen, từ các bạn xung quanh, chứ mà nói ông ở Boston hay ở miền Bắc Mỹ, và viết rằng ông đã tận mắt chứng kiến lynching, đấy là sai sự thật đó bạn.
****
3. Theo tác giả này, "Mãi cho đến 1-1-1863, Tổng thống Mỹ lúc đó là Lincôn mới tuyên bố xóa bỏ vĩnh viễn chế độ nô lệ. Và, trong những năm kế tiếp, tiểu bang Mitsuri và một số tiểu bang khác đã lần luật đưa ra đạo luật giải phóng nô lệ".
HOÀN TOÀN KHÔNG ĐÚNG !
Bởi vì bản tuyên ngôn giải phóng nô lệ năm 1863 với tên tiếng Anh là Emancipation Proclamation chưa bao giờ "xóa bỏ vĩnh viễn chế độ nô lệ" cả.
Mời bạn đọc luôn một phần dịch về bản tuyên ngôn này trên Wikipedia tại đây >> https://vi.wikipedia.org/wiki/Tuy%C3%AAn_ng%C3%B4n_gi%E1%BA%A3i_ph%C3%B3ng_n%C3%B4_l%E1%BB%87.
----
Bản tuyên ngôn giải phóng đã đánh mạnh cả vào lúc khi sự giải phóng nô lệ chỉ diễn ra tại những nơi mà Chính phủ Liên bang không nắm quyền, nhưng trong thực tiễn, nó cố gắng thuyết phục Liên bang xóa bỏ chế độ nô lệ, điều mà gây tranh cãi ở miền bắc. Nó không là một điều luật được thông qua bởi quốc hội, nhưng một mệnh lệnh của tổng thống đã trao quyền, khi Lincoln viết, bởi địa vị của ông là "Tổng tư lệnh quân đội" dưới khoản II, chương 2 của Hiến pháp Hợp chủng quốc Hoa Kỳ.
Bản tuyên bố không trả tự do cho bất kỳ nô lệ nào trong các bang biên giới (Kentucky, Missouri, Maryland, Delaware, và Tây Virginia), hoặc bất kỳ bang phía nam nào điều hành bởi chính phủ miền Nam. Bước đầu chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến những bang mà những người nô lệ đã sớm sẵn sàng trốn thoát từ phía miền Nam, nhưng khi quân đội miền Bắc chiến thắng miền Nam, hàng nghìn nô lệ được trả tự do mỗi ngày cho đến khi gần như hoàn toàn vào tháng 7 năm 1865 (khoảng 4 triệu, theo điều tra dân số 1860́[2]).
Sau chiến tranh có việc phải lo mà lời công bố, như một thước đo chiến tranh, không thực hiện sự loại bỏ chế độ nô lệ lâu bền. Một vài bang chiến hữu nô lệ trước đây đã cấm sự chiếm hữu nô lệ; tuy nhiên, một vài sự chiếm hữu nô lệ vẫn còn tồn tại cho đến toàn bộ thể chế đó bị xóa sạch bởi sự sửa đổi của Bản hiến pháp Hoa Kỳ sửa đổi lần thứ 13 vào 18 tháng 12 năm 1865.
----
****
4. Theo tác giả này, các dẫn chứng về sự bất bình đắng trong xã hội Mỹ, từ việc những người địa chủ Mỹ da trắng, đến việc lynching người Mỹ da đen, đến việc thành lập của các đảng như Ku Klux Klan, là những bằng chứng cho ta thấy thành tố "Men" trong "All Men" của bản Tuyên Ngôn Độc Lập nước Mỹ là chỉ cho "tất cả mọi người đàn ông da trắng, có tư hữu"
Mình đọc mà cảm thấy kinh hoàng cho sự phân tích này. Làm thế nào mà tác giả đem những sử kiện rất sau này, vào những năm 1880s, để mà giải thích một cụm từ được viết vào năm 1776 bạn nhỉ ? Nó vô duyên cũng giống như người ta đem chữ "Độc Lập" của người Việt sau năm 1945 để giải thích cho "Độc Lập" của người Việt khi người Pháp đặt nền đô hộ Đông Dương đó bạn. Hai khái niệm Độc Lập ở 2 thời kỳ này hơi khác nhau đúng không bạn ?
Và chắc chắn, chẳng có việc như tác giả này viết, rằng là "Ngoài ra, xét trên ngôn từ thì từ "Men" trên một phương diện nào đó cũng có nghĩa là "người", nhưng nghĩa này vào thời điểm 1776 ở Mỹ ít được dùng đến mà chủ yếu được dùng là "người đàn ông". Vì với câu viết này, có lẽ tác giả này nên đi học về lịch sử nước Mỹ lẫn học về ngôn ngữ tiếng Anh đã được sử dụng ở nước Mỹ ra sao. Mình xin miễn nêu thêm ý kiến.
Nếu cần, bạn qua Mỹ học và tự hiểu.
****
Vậy qua bài phân tích này, ta thấy rất rõ là từ 1 sự việc rất bình thường, tức là việc chủ tịch Hồ Chí Minh dịch đúng theo ý câu văn mà phần lớn người Mỹ hiểu, đó là "mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng", mà thầy Trần Văn Thức này viết đầy cả 4 trang giấy, phân tích sai đủ thứ, để mà ca tụng rằng chủ tịch Hồ Chí Minh thật vĩ đại.
Vâng, có thể nếu bạn không phải là người Mỹ, bạn không ở Mỹ, và bạn không biết tiếng Anh, thì bạn nghĩ rằng chủ tịch Hồ Chí Minh thật vĩ đại vì ông đã nhận ra những điều mà các vị khai quốc công thần nước Mỹ không nhận ra. Nhưng bạn ở Mỹ rồi, bạn đọc sử và tiếng Anh nhiều rồi, thì bạn lại rất kinh ngạc, là làm thế nào một chuyện nho nhỏ như vậy người ta đem tán ra luôn như 1 chuyện thần thánh, mà đây lại là bài viết của một vị tiến sĩ nữa mới kinh hồn.
Và người Mỹ cũng sẽ đặt luôn ra câu hỏi là hóa ra, các vị anh hùng nước Mỹ của họ, những người sinh ra trong các gia đình quý tộc hoặc địa chủ, và được ăn học tới nơi tới chốn, và có tiếng Anh là tiếng mẹ đẻ của họ, mà hóa ra họ lại chỉ có thể viết bản Tuyên Ngôn Độc Lập dùng cụm từ "All Men" chỉ cho "Mọi Đàn Ông" thôi đấy. Và cả thế giới phải đợi đến khi chủ tịch Hồ Chí Minh, một người Việt xứ lạc hậu qua Mỹ làm cu li, và không được chính quyền Pháp cho đi học, đi cù bất cù bơ, lại là người giỏi đến mức phát hiện ra "All Men" nghĩa là "Mọi Người" và làm cho vị Charles Fenn nào đó của nước Mỹ xem ra ngạc nhiên lắm.
Có khi con nít Mỹ mà đọc bài viết này, chúng lại cười vào mặt tiến sĩ Việt Nam chăng ?
Và đây là bài viết được in trên tạp chí Nghiên Cứu Lịch Sử bạn ạ.
Bạn cứ tự nhiên gởi luôn bài này cho thầy Trần Văn Thức và tự nhiên phản luận.
Dĩ nhiên mình có thể sai, nếu có mời bạn lên tiếng để mình cùng học hỏi.
Thanks
Brian
Không có nhận xét nào