CS VN và CS CAMPUCHIA

CS VN và CS CAMPUCHIA Nhân dịp Khmer đỏ bị kết án diệt chủng, khi 2 lãnh tụ còn sống sót đã sắp chết già, mình muốn viết thêm về mối quan hệ...

CS VN và CS CAMPUCHIA

Nhân dịp Khmer đỏ bị kết án diệt chủng, khi 2 lãnh tụ còn sống sót đã sắp chết già, mình muốn viết thêm về mối quan hệ giữa 2 đảng CS mà có lẽ nhiều người chưa hiểu rõ.

Hồi mới có đảng CS Đông Dương, thì CS Campuchia và Lào chỉ là 1 bộ phận của nó. Thậm chí, CS Cam là do CS VN dựng nên. Nhưng đó là những người CS Campuchia đầu tiên, do Sơn Ngọc Minh lãnh đạo. Ông này sinh ra ở Trà Vinh, có mẹ là người VN, bố gốc Khmer. Cho đến năm 54 thì coi như CS Cam là thuộc sự chỉ đạo của CS Đông Dương, đứng đầu là CS VN.

Nhóm CS khác, sau này được gọi là Khmer đỏ, do Pol Pot (tên thật là Saloth Sar) đứng đầu, ban đầu cũng nằm trong nhóm CS Cam nói trên. Pol Pot không hề tham gia kháng chiến chống Pháp trong giai đoạn 9 năm. Thời gian đó, ông đi du học bên Pháp và ra nhập đảng CS Pháp. Năm 1953, Pol Pot và 1 số đồng chí khác, sau này là các lãnh tụ Khmer đỏ như Khieu Samphan, Ieng Sari, từ Pháp trở về theo Việt Minh. Nhưng ngay sau đó, vào năm 54, HĐ Geneva quyết định "bỏ rơi" CS Campuchia, tức là họ không hề có vị trí gì ở Campuchia khi đình chiến. Những người CS Cam lúc đó phải "tập kết" về VNDCCH giống như những người CS miền Nam VN. Trong khi CS Lào còn được kiểm soát 2 tỉnh ở Lào. Sơn Ngọc Minh sang Bắc Việt theo đúng cam kết. Năm 1972, ông được Ieng Sary cho sang TQ chữa bệnh và chết bên đó.

Nhóm  Saloth Sar bất mãn vì bị bỏ rơi và quyết định ở lại Cam để tổ chức kháng chiến dưới danh nghĩa đảng CS Campuchia. Lúc đó Sihanouk nắm quyền tại Cam đã ra tay tiễu trừ nhóm CS này, lúc đó mang tên Khmer đỏ. Sihanouk lúc đó thân với VNDCCH. Bắc Việt phải dựa vào mối quan hệ đó để kéo quân qua đất Cam nên không dám ra mặt ủng hộ Khmer đỏ (đang là phiến quân ở Cam).

Năm 1970, Lon Nol lật đổ Sihanouk để thành lập CH Campuchia thân Mỹ, Sihanouk lại quay ra bám theo Khmer đỏ. Lon Nol chống CS, chống người Việt, nên Bắc Việt cũng quay ra hỗ trợ Khmer đỏ để có chỗ trú chân bên Cam. Xin lưu ý là thời Lon Nol, VNCH từng kéo quân sang Cam để tiễu trừ CS, nhưng cũng thời kỳ này nạn cáp duồn diễn ra lần đầu, khiến kiều bào VNCH phải ùn ùn chạy về miền Nam, tướng Đỗ Cao Trí phải thân chinh sang Cam giải cứu VK.

Năm 73, sau HĐ Paris, Mỹ rút khỏi VN, cả VNCH và CH Campuchia đều mất chỗ dựa. Chính quyền Lon Nol sụp đổ ngày 17/4/1975 bởi Khmer đỏ. Sihanouk được Saloth Sar (khi đó đổi tên thành Pol Pot) dựng lên làm Chủ tịch nhà nước Campuchia DÂN CHỦ (!). Có lẽ nhiều người không để ý chi tiết này. Nó cho thấy sự khôn khéo của Pol Pot khi giành lấy chính danh ở Campuchia khi dựng nhân vật Sihanouk lên làm bù nhìn. 1 phần vì lẽ đó mà Campuchia dân chủ vẫn có chân ở LHQ và được phương Tây công nhận. Trước mình đã viết stt VM năm 45 thiếu khôn khéo khi để Bảo Đại thoái vị. Lẽ ra ông HCM chỉ nên làm thủ tướng, Bảo Đại vẫn là vua, thì dễ được quốc tế công nhận hơn.

Khi Khmer đỏ cướp chính quyền Cam thì CS VN mừng quá, nhưng niềm vui chẳng tày gang vì ngay sau đó Khmer đỏ đã có chính sách thù địch với CS VN bằng việc đánh chiếm Phú Quốc và 1 số tỉnh biên giới, giết hại người Việt, với tinh thần dân tộc cực đoan và mối thù truyền kiếp với người Việt. Thực ra Lon Nol cũng có tư tưởng đó và Sihanouk cũng không ưa VNCH. Nhưng Sihanouk ủng hộ CS VN có thể vì nghĩ là Bắc Việt không có tranh chấp đất đai với Cam (Bắc Việt là đất Đàng Ngoài xưa), VNCH là đất Đàng Trong, mới có hiềm khích với Chân Lạp.

Năm 1977, 1 nhóm thành viên Khmer đỏ do Hun Sen cầm đầu vì hiềm khích với Pol Pot mà đào ngũ chạy sang VN. VN hỗ trợ nhóm này quay lại đánh Campuchia vào năm 79. Sau đó dựng nhóm Khmer đỏ đào ngũ này lên làm chính quyền bù nhìn ở Campuchia, gọi là CH nhân dân Campuchia do Heng Samrin làm chủ tịch và Hun Sen làm Bộ trưởng NG, sau làm TTg, thành lập đảng CS mới là đảng Nhân dân cách mạng Campuchia.

Chính quyền này tồn tại đến năm 1993 khi có tổng tuyển cử do LHQ bảo trợ, sau khi quân đội VN rút khỏi Cam vào năm 91. Đảng Nhân dân CM Campuchia đổi tên thành đảng Nhân dân Campuchia, coi như ly khai CS kể từ đây.

Kể từ đó, Hun Sen dần dần củng cố quyền lực và ngày càng tách khỏi cái bóng của VN để ngả theo TQ. Tuy nhiên, VN vẫn phải hỗ trợ Hun Sen vì dù sao ông ta còn thân VN hơn các lãnh tụ đối lập khác ở Campuchia. Hun Sen đang dần biến mình thành nhân vật độc tài với nền DC giả cầy ở Campuchia và chưa biết khi nào mới thôi chức. Ông ta đang có xu hướng muốn truyền ngôi cho con trai mình và vững vàng hơn TTg 3X khi làm việc đó.

Tóm lại, có 3 nhóm CS Campuchia khác nhau là Sơn Ngọc Minh, Pol Pot và Hun Sen. Trong đó CS VN khai sinh và nuôi dưỡng nhóm 1 và 3, nuôi dưỡng nhóm 2 nhưng bị làm phản. Nhóm 3 đã biến hình và tuột khỏi vòng tay VN.

Dương Quốc Chính 

Lịch sử hiện đại Campuchia và tam giác quan hệ Việt Nam - Trung Quốc - Campuchia

Chuyển từ note sang stt, viết 3 năm rồi, cập nhật thêm thông tin hiện tại

Gần đây lại rộ lên vấn đề tranh chấp lãnh thổ giữa VN và Campuchia. Dân VN ghét TQ thế nào thì dân Cam ghét VN như thế. VN có công cứu sống dân Campuchia và nuôi dưỡng chính quyền CS Campuchia, tiền thân của chính quyền Hun Sen hiện nay thì TQ cũng có công dưỡng dục chính quyền CSVN. Dân VN chửi Campuchia ăn cháo đái bát thì TQ cũng chửi VN như vậy. Dân VN coi TQ lấn át, lấn đất VN thì dân Cam cũng cho là VN lấn át và lấn đất Cam.Thực ra đều có lý do lịch sử cả. Mình viết tiếp cái note này 

LỊCH SỬ NAM KỲ VÀ MỐI QUAN HỆ VIỆT NAM - CAMPUCHIA

Chuyển từ note sang stt

Mấy hôm trước có chuyện dân và các nhà sư Khmer Krom bên Campuchia biểu tình, đốt cờ Việt Nam trước sứ quán VN tại Campuchia, mình có xem ở FB của BBCVietnamese và 1 số trang FB đỏ như "Đơn vị tác chiến điện tử" hay báo mạng tiếng Việt thì thấy đa số cmt mang tính dân tộc cực đoan, chửi bới dân Cam là vô ơn, nếu không có VN cứu thì giờ chết ngỏm cả rồi. Mình đánh giá nhưng người đó là trẻ trâu (cho dù có đầy người già), biết cây mà không biết rừng, thành phần này mới dễ bị kích động để thành phân biệt chủng tộc, đổ thêm dầu vào lửa, chung quy là do thiếu hiểu biết. Thực ra mối quan hệ giữa VN và Cam rất phức tạp, không đơn giản chỉ có là VN cứu dân Cam khỏi nạn diệt chủng năm 79, đó chỉ là hệ quả của 1 chuỗi những ân oán kéo dài cỡ bốn trăm năm, mối quan hệ này gắn liền với quá trình mở rộng lãnh thổ VN và đương nhiên là kèm với sự thu hẹp lãnh thổ Campuchia.

 

Mối quan hệ giữa VN và Campuchia (đúng ra là phải gọi cho đúng quốc hiệu của mỗi thời kỳ, nhưng đây không phải là tham luận ở hội Khoa học lịch sử nên mình cứ gọi tắt là VN, tương tự vậy với tên gọi của Campuchia) bắt đầu có nhiều biến cố kể từ khi chúa Nguyễn (Đàng Trong) hòa hoãn được với chúa Trịnh (Đàng Ngoài), lấy sông Gianh làm giới tuyến. Chúa Nguyễn xác định là không đủ lực đánh ra Bắc nên quyết tâm mở rộng lãnh thổ vào Nam. Đầu tiên là chiếm đất Chiêm thành, đồng hóa người Chiêm, đây cũng là 1 câu chuyện dài, mình sẽ kể vào dịp khác, không lại dài quá, bà con đọc lại chóng mặt. Tiếp sau đó là Chân Lạp (Campuchia hiện nay).   

Mọi sự bắt đầu bằng sự kiện chúa Sãi là Nguyễn Phúc Nguyên gả công chúa Ngọc Vạn cho vua Chân Lạp là Chey Chetta II. Đàng Trong và Chân Lạp chở nên có mối quan hệ hữu hảo. Vua Chân Lạp vì yêu vợ quá nên nhà vợ xin gì cũng cho, chúa Nguyễn xin cho dân Việt được làm ăn, khai hoang ở vùng Sài Gòn, Biên Hòa bây giờ, vua Chân Lạp cũng đồng ý (đúng lại dại gái). Bà con nhớ cho là từ Biên Hòa, Gia Định, Sài Gòn lúc ấy ở trở vào Nam (bao gồm toàn bộ đồng bằng sông Cửu Long) đang do Chân Lạp quản lý, gọi là Thủy Chân Lạp, để phân biệt với Thổ (hay Lục) Chân Lạp là vùng đất cao, là đất Cam bây giờ. Vùng Thủy Chân Lạp bây giờ bên Cam gọi là Khmer Krom. Đổi lại, quân Đàng Trong cũng mấy lần đánh thắng quân Xiêm giúp Chân Lạp. Quan hệ VN-Cam lúc ấy coi như thông gia nên sang nhà nhau làm ăn cũng không vấn đề gì. Sau khi vua Chey Chetta II chết thì mấy thằng con, cháu đánh nhau chí chóe để tranh ngôi, 1 ông nhờ bà Ngọc Vạn cầu viện chúa Nguyễn, ông khác thì cầu viện Xiêm La (Thái Lan ngày nay). Hai bên đánh nhau tán loạn, kết cục là quân Việt thắng và giành quyền bảo hộ Chân Lạp nhưng Chân Lạp vẫn có vua, phải triều cống cho chúa Nguyễn.  

Sự kiện nổi bật tiếp theo là mấy ông tướng Tàu là Dương Ngạn Địch, Hoàng Tiến, Trần Thượng Xuyên, Trần An Bình nguyên là tướng nhà Minh nhưng không chịu làm tôi nhà Thanh nên đem chiến thuyền và cỡ 3000 quân vào quy phục chúa Nguyễn. Chúa Nguyễn vốn hào sảng, tự dưng có thằng đến xin theo thì nhận luôn, nhưng mà thấy đất đai của mình vốn chật hẹp, đa số là rừng núi, đồng bằng không có nhiều, lại thấy nhà hàng xóm có điều kiện, đất đai phì nhiêu, đồng bằng rộng lớn thì xin vua Chân Lạp cho bọn ấy đến khai khẩn ở vùng Biên Hòa và Mỹ Tho bây giờ. Đúng là của người phúc ta, khôn vãi! Bọn người Tàu ấy được "nhập quốc tịch" Việt, giữ nguyên chức tước bên Tàu, nhưng cho xuất khẩu lao động sang Chân Lạp. Vua Chân Lạp cũng phải đồng ý!

 

Mọi việc êm ả đến năm 1688 thì có biến cố là Hoàng Tiến giết Dương Ngạn Địch để một mình làm chủ đất Mỹ Tho, giết hại dân Chân Lạp rất nhiều. Vua Chân Lạp lúc đó là Nặc Ông Thu nhân dịp đó unfriend với Hoàng Tiến và cả chúa Nguyễn, bỏ luôn triều cống. Thế là chúa Nguyễn đem quân đi dẹp, dẹp xong Hoàng Tiến thì bọn thủ hạ cũ người Tàu giao hết cho Trần Thượng Xuyên (đang cai quản vùng Biên Hòa), rồi đem quân đánh tuốt lên tận Nam Vang (PhnomPenh bây giờ). Dẹp xong thì chúa Nguyễn lấy luôn vùng Biên Hòa mà bọn người Tàu khai phá được trên đất Chân Lạp làm của mình quản lý trực tiếp luôn, đặt tên là dinh Trấn Biên. Lúc đó bên Chân Lạp lại đánh nhau tiếp để giành ngôi nên mặc kệ chúa Nguyễn sát nhập vùng Trấn Biên.

 

Năm 1698 chúa Nguyễn Phúc Chu sai chưởng cơ Nguyễn Hữu Cảnh đi kinh lược vùng mới sát nhập, lập thêm dinh Phiên Trấn, gồm phủ Gia Định, huyện Tân Bình (là đất Sài Côn của Chân Lạp, sau này người Việt gọi là Sài Gòn). Nguyễn Hữu Cảnh đặt quan cai trị, mộ dân Việt ở vùng Quảng vào sinh sống, người Tàu cũng cho vào hộ tịch. Người Tàu thì cho lập xã Minh Hương, bây giờ vẫn còn điện (đền?) Minh Hương Gia Thạnh ở Chợ Lớn. Đó là nguồn gốc của người Tàu Chợ Lớn.

 Sau này VN lấy năm 1698 là năm kỷ niệm thành lập Sài Gòn. Vua Chân Lạp thấy bị mất đất nên đem quân đánh thì bị Nguyễn Hữu Cảnh đánh bại rồi giành lại quyền bảo hộ Chân Lạp. Sau đó Chân Lạp lại đánh nhau để giành ngôi vua với kịch bản cũ là bên thì cầu viện Xiêm, bên thì cầu viện Việt, kết cục vẫn như cũ là Việt thắng, Chân Lạp là phải làm đệ chúa Nguyễn. 

Sau này sách VN nói là Nguyễn Hữu Cảnh có công mở cõi ở đất Sài Gòn, Biên Hòa, sự thực là ông chỉ đi sắp đặt hộ khẩu, đặt tên phủ huyện, đưa người Việt vào tiếp quản, còn việc khai khẩn đất này thực tế chủ yếu là do mấy người Tàu. Thế mới hiểu là tại sao văn hóa, lối sống của vùng Sài Gòn sau này lại bị ảnh hưởng nhiều của người Tàu, hơn hẳn ngoài Bắc. Chẳng hạn như tiếng nói, món ăn (ăn ngọt, nhiều món xào), đình chùa thì xanh đỏ tím vàng kiểu Tàu.

 Một đặc điểm nữa mà anh em cũng lưu ý là vùng Mỹ Tho và Hà Tiên vốn do người Tàu khai khẩn nên chắc chắn người Việt vùng đó bây giờ lai người Tàu nhiều nên gái miền Tây nhiều em có nước da trắng bóc, đường nét xinh đẹp khác hẳn với dân gốc miền Tây là dân Khmer có nước da sẫm, đường nét khác hẳn. Tại sao đất Hà Tiên cũng là người Tàu khai phá thì mình sẽ kể tiếp ở dưới đây.  

Có một người Tàu tên là Mạc Cửu cũng không chịu khuất phục nhà Thanh nên chạy sang Chân Lạp năm 17 tuổi. Vua Chân lạp thu dùng, cho phụ trách ngoại thương. Mạc Cửu quan hệ khéo léo với vua quan Chân Lạp nên được yêu, cho ở đất Hà Tiên để khai khẩn. Sau một thời gian khai khẩn thì vùng này trở nên trù phú, lại bị Xiêm la quấy phá, muốn chiếm lấy. Mạc Cửu thấy chúa Nguyễn mạnh hơn Chân lạp nên đem đất Hà Tiên dâng cho chúa Nguyễn, tự nhiên đất Đàng Trong lại được lồi ra thêm 1 cục, làm đại ca hổ báo cáo chồn cũng có cái hay! Đấy là vào năm 1714, chúa Nguyễn nhận đất Hà Tiên, phong cho Mạc Cửu làm tổng binh cai quản đất ấy.

 

Vào năm 1731, quân Chân Lạp và Lào kéo xuống cướp phá đất Sài Gòn, Gia Định, thế là chúa Nguyễn Phúc Trú nhân dịp đem quân lấy luôn đất Mỹ Tho, Vĩnh Long về làm của mình. Đất Mỹ Tho thì cũng nguyên là do Dương Ngạn Địch khai phá, bây giờ chính thức thuộc về Đàng Trong.

Năm 1735, Mạc Cửu chết, con là Mạc Thiên Tích lên nối chức liền đem thêm mấy huyện (chắc mới khai phá được) là đất Bạc Liêu, Cần Thơ, Cà Mau, Kiên Giang bây giờ dâng cho chúa Nguyễn. Thế là xứ Đàng Trong kéo dài được đến mũi Cà Mau nhưng chúa Nguyễn vẫn chưa quản lý trực tiếp mà vẫn do họ Mạc cai quản.  

Chân Lạp ở thế kẹp giữa Đàng Trong và Xiêm La nên luôn bị 2 bên tranh nhau nhận làm đệ, chúa Nguyễn thắng nhiều hơn. Vua Chân Lạp lúc đó là Nặc Nguyên, do Xiêm La dựng lên nên làm đệ Xiêm La, Nặc Nguyên muốn kiềm chế cả Xiêm lẫn chúa Nguyễn nên cầu viện chúa Trịnh và đem quân đánh dân Chiêm cũ. Chúa Nguyễn sai Nguyễn Cư Trinh đánh Nặc Nguyên, Nặc Nguyên thua chạy về trú ở đất của Mạc Thiên Tích, xin lỗi họ Mạc rồi nhờ họ Mạc nói hộ với chúa Nguyễn xin dâng đất cầu hòa. Chúa Nguyễn chê ít không nhận nhưng Nguyễn Cư Trinh hiến kế "tằm ăn dâu" lấn đất dần dần, có nghĩa là dân ít mà chiếm đất rộng cũng chả giữ được lâu, chi bằng cứ lấn dần dần. Chúa Nguyễn nghe theo dùng luôn quân Chiêm cũ đóng ở biên giới với Chân Lạp để kiềm chế, gọi là lấy rợ đánh rợ.   

Sau đó Chân Lạp lại có nội loạn, cũng lại là đánh nhau tranh ngôi. Mạc Thiên Tích dựng Nặc Tôn lên làm vua Chân Lạp, Nặc Tôn dâng đất Tầm Phong Long (vùng Thất Sơn bây giờ) cho Mạc Thiên Tích. Họ Mạc lại dâng lên chúa Nguyễn, đây là vùng đất cuối cùng về với Đàng Trong, vì địa thế hiểm yếu nhất, Chân lạp giữ được lâu nhất. Mạc Thiên Tích chết, con cháu mấy người lần lượt nối ngôi nhưng đến Tử Khâm thì không có người nối dõi. Đất của họ Mạc chính thức về tay chúa Nguyễn quản lý trực tiếp, coi như toàn bộ đất Nam Kỳ thuộc về chúa Nguyễn. Vậy là từ năm 1623, sau khoảng 118 năm người Việt làm chủ toàn bộ Thủy Chân Lạp. Đất Đàng Trong kéo dài từ Quảng Bình đến Cà Mau.

 

Sau này Tây Sơn đánh đổ chúa Nguyễn, tiêu diệt hết sạch nhà chúa, chỉ có Nguyễn Ánh chạy thoát và được dân vùng Gia Định và Thủy Chân Lạp che chở rất nhiều. Đấy là do dân chúng vẫn nhớ về chúa Nguyễn chứ không theo Tây Sơn (sách sử CS sau này lờ tịt đi chuyện này, toàn lái theo hướng Nguyễn Ánh ăn may mà sống sót). 

Nhà Tây Sơn kiểm soát vùng đất mới này rất lỏng lẻo, Nguyễn Ánh sau khi chạy ra Phú Quốc lại lộn về chiếm được Gia ĐỊnh. Nguyễn Ánh sau khi phục quốc thì vẫn nối tiếp cha ông giành được quyền bảo hộ Chân Lạp, đến đời Minh Mạng thì bảo hộ nốt cả Lào, lập Trấn Tây Thành (1835) ở đất Chân lạp, lập quan cai trị là Trương Minh Giảng (chắc có ý đồ đồng hóa?), sát nhập vào VN. 

Nhưng người Việt bóc lột Chân Lạp hà khắc, dân Chân Lạp nổi lên khởi nghĩa liên miên nên đến năm 1841 (đời vua Thiệu Trị) Trương Minh Giảng phải rút quân khỏi Chân Lạp về An Giang rồi chết ở đó. Cao Miên lại quay về thế bảo hộ của Việt Nam. Như vậy có thể nói đến đời vua Minh Mạng thì nước Việt Nam có diện tích lớn nhất trong lịch sử, bao gồm cả Chân Lạp và phần lớn nước Lào là thuộc quốc. Công cuộc mở cõi chỉ dừng lại khi Pháp chiếm Việt Nam (nghiễm nhiên được luôn cả Campuchia và Lào). 

Sau khi chiếm toàn bộ Đông Dương, người Pháp thấy 3 miền của VN có lịch sử, dân tộc tương đối khác nhau nên chia làm 3 Kỳ cùng với Campuchia và Lào thành 5 "bang" có chế độ quản lý  khác nhau. Pháp cũng phân chia lại ranh giới lãnh thổ của VN và Lào, Campuchia, ranh giới ngày nay chủ yếu dựa trên ranh giới thời đó. Người Pháp đã cắt 1 phần đất đang thuộc VN cho Lào và Campuchia.

Hiện nay ở SG vẫn có đường Nguyễn Hữu Cảnh, Nguyễn Cư Trinh nhưng lại không có đường Trương Minh Giảng (thời VNCH thì có, là đường chính hẳn hoi, sau 75 thì bị đổi tên thành Lê Văn Sĩ), phải chăng vì Trương Minh Giảng có nhiều "vấn đề" hơn 2 ông kia?

 

Tất cả quá trình mở cõi của chúa Nguyễn (đồng hóa Chiêm Thành, lấy đất Nam Kỳ) và mối quan hệ giữa VN và Lào, Cam cho đến khi Pháp chiếm Đông Dương thì "chính sử" bây giờ đều viết rất mập mờ, đứt quãng khiến cho đa số dân VN không biết gì về ân oán giang hồ mấy trăm năm của 3 nước, trong đó sâu đậm nhất là Việt Nam - Campuchia. Đấy là lý do để Khmer đỏ, với hậu thuẫn của TQ, đã đem quân chiếm đảo Phú Quốc, chiếm mấy tỉnh miền Tây, căm thù VN đến xương tủy. 

Thời VNCH thì mối quan hệ Campuchia và VNCH cũng không yêu quý gì nhau, ông Ngô Đình Nhu đã có thời điểm định hỗ trợ lật đổ chính quyền Cao Miên nhưng bị lộ dẫn đến mối quan hệ giữa 2 nước bị đóng băng 1 thời gian. Năm 1960 Campuchia thành lập  Mặt trận Giải phóng Kampuchea Krom để nhằm mục đích đòi đất Nam Kỳ của VNCH, sau tổ chức này sát nhập vào FULRO. Có thể đó cũng là lý do Campuchia ngầm hỗ trợ VNDCCH đánh VNCH, vì miền Bắc VN không có tranh chấp lãnh thổ với Cam. Năm 79 quân VN nhân chuyện bị Khmer đỏ quấy phá đã đánh sang Cam, dựng nên chế độ mới cũng là học theo bài của chúa Nguyễn, không khác tý nào. Đến bây giờ dân và sư Khmer Krom biểu tình đốt cờ VN là có lý do sâu xa như đã nói bên trên. Mình viết bài này không nhằm mục đích là kêu gọi trả đất miền Nam cho Campuchia vì ranh giới đã là vấn đề lịch sử rồi, hiện nay có nhưng bộ luật quốc tế để xử lý những tranh chấp kiểu này. Nếu cứ đòi như vậy thì dân Mông Cổ, La Mã, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha... phải đòi trước.

 

Bài học lịch sử 

Quá trình tằm ăn dâu của chúa Nguyễn đối với Chân Lạp chung quy chỉ có mấy bài diễn lặp đi lặp lại. Đầu tiên là tạo quan hệ hữu hảo, cho dân Việt, hoặc Việt gốc Tàu đến nước bạn làm ăn, "khai hoang" để cài chân rết. Tiếp đó là chờ cho nước bạn có nội loạn thì hỗ trợ 1 phe, dựng lên làm vua, thế là đương nhiên ông vua đấy phải chịu ơn mình, phải dâng đất trả công và bị phụ thuộc vào mình. Đất được dâng tặng thì nghiễm nhiên là được, khỏi mang tiếng đánh chiếm bằng bạo lực. Sau đó lại ngồi chờ cơ hội nước bạn bị kích động đem quân quấy phá biên giới là lấy cớ đánh lại rồi chiếm đất luôn, đầu tiên là chiếm 1 số vùng đã được cài người khai khẩn, có điều kiện thì chiếm luôn cả nước bạn. Kế tằm ăn dâu của Nguyễn Cư Trinh không bao giờ lạc hậu, đánh chiếm đất rộng thì chả để làm gì, cũng không giữ được lâu, nên kế lâu dài là lấn dần bằng cách cho dân khai phá, đồng hóa dần dần, sau đó chiếm được đến đâu là chắc đến đấy.

 Quan hệ VN với TQ cũng không khác quan hệ Cam với VN, TQ cũng gây dựng quan hệ hữu hảo với VNDCCH từ năm 49, hỗ trợ VN đánh Pháp rồi đánh Mỹ để giành quyền "bảo hộ", gần đây thì TQ cho người sang VN sống và "khai hoang" ở Tây Nguyên, Vũng Áng, Đà Nẵng... Nếu hiểu mối quan hệ nhạy cảm giữa VN-Campuchia thì chính quyền VN cũng cần phải có cách ứng xử khéo léo với phản ứng của dân Khmer Krom, nhóm dân tộc cực đoan Sam Rainsy. Nếu cư xử không khéo thì TQ sẽ lu loa là VN hành xử 2 mặt, vì quan hệ VN-TQ giống như quan hệ Cam-VN. Chả biết UV Bộ CT VN có mấy người thuộc lịch sử VN, biết được bài học kể trên?

 về mối quan hệ giữa 3 nước VN - TQ - Cam trong lịch sử cận hiện đại, nhấn mạnh các điểm tương đồng giữa từng cặp VN - TQ, VN - Cam. 

Quá khứ thuộc địa và chư hầu

 VN có hàng nghìn năm là thuộc địa của TQ, bị TQ sáp nhập, gần đây nhất là thời nhà Minh chiếm Đại Ngu từ thời nhà Hồ năm 1407, đến khi Lê Lợi khởi nghĩa mới giành được độc lập vào năm 1428. Tuy nhiên, khi giành độc lập xưng vương, xưng đế gì thì vua Đại Việt đều phải sang Tàu xin sắc phong làm An Nam quốc vương, đương nhiên không ông nào dám xin phong hoàng đế, như thế là ngang với vua bên Tàu. Như vậy, người Tàu luôn coi Đại Việt là phiên thuộc, chư hầu. Tùy từng thời điểm TQ mạnh yếu thì mức độ tự chủ, của VN hay sự can thiệp của TQ vào VN (tạm gọi chung cho các quốc hiệu của nước Việt) nhiều hay ít. Trong 1 số lần can thiệp quân sự, TQ cũng gây dựng cả vua cho VN như Trần Ích Tắc (quân Nguyên dựng lên), Trần Cảo (quân Minh dựng lên thay nhà Hồ) hay Lê Chiêu Thống (quân Thanh khôi phục nhà Lê). Đến như Lê Lợi, Quang Trung đánh thắng quân Tàu nhưng vẫn phải sang xin phong làm An Nam quốc vương. Gần đây nhất là vua Gia Long xin phong vương, xin đặt quốc hiệu là nước Nam Việt, nhưng nhà Thanh không đồng ý, vì sợ lẫn với nước Nam Việt của Triệu Đà (lãnh thổ bao gồm cả Lưỡng Quảng) nên phải đổi sang thành nước Việt Nam. Đến khi Pháp chiếm toàn bộ VN thì ký hiệp ước Pháp  - Thanh (1895) và giành quyền bảo hộ VN. VN lần đầu tiên thoát Trung là vào năm đó, phần Nam Kỳ của VN có may mắn là mới thuộc về VN 300 năm rồi lại sớm về tay người Pháp nên chưa từng bị TQ đô hộ.

Sau sự sụp đổ của đế quốc Khmer thì Xiêm (Thái Lan) tách ra, còn lại nước Chân Lạp (Campuchia). Chân Lạp khi đó chia thành 2 vùng là Thủy Chân Lạp (Nam Kỳ của VN ngày nay, dân Cam gọi là Khmer Krom) và Thổ Chân Lạp (Campuchia ngày nay). Nước Chân Lạp ở thế kẹp giữa 2 nước hùng mạnh hơn, phía Tây là Xiêm, phía Đông là Đàng Trong của chúa Nguyễn (khi đó đã thôn tính Chiêm Thành), nên thường xuyên phải chịu sự bảo hộ rồi sáp nhập từng phần, luân phiên bởi 2 nước lân bang. Chân Lạp khi đó nội loạn liên miên, anh em đánh nhau tranh ngôi vua, có lúc có 2 vua đồng thời, 1 ông làm đệ Đàng Trong, ông kia làm đệ Xiêm. Đánh nhau, cầu viện rồi cắt đất trả ơn, mất đất vào tay chúa Nguyễn toàn bộ vùng Thủy Chân Lạp (Xem thêm note ở phần dẫn nhập bên trên). 

Vùng Thổ Chân Lạp tuy không bị sáp nhập thì phải chịu sự bảo hộ (làm chư hầu) của chúa Nguyễn và Xiêm, tùy từng thời kỳ. Đáng chú ý nhất, vào thời vua Minh Mạng, nhân vụ nổi loạn của Lê Văn Khôi, quân Xiêm sang đánh VN bị quân Nguyễn đánh bại, quân Nguyễn trên đường truy kích địch tiện thể sáp nhập luôn 2/3 đất Chân Lạp, xóa sổ đất Chân Lạp đổi thành Trấn Tây Thành, 1/3 còn lại phía Bắc Chân Lạp cũng bị Xiêm sáp nhập. Đến thời vua Thiệu Trị vì nhà Nguyên cai trị khắc nghiệt nên dân Chân Lạp nổi dậy đánh đuổi, quân Nguyễn phải rút về, tái lập nước Chân Lạp, Chân Lạp lại chịu sự bảo hộ của nhà Nguyễn như trước thời Minh Mạng. Năm 1858, triều Tự Đức, người Pháp chiếm Nam Kỳ rồi đòi quyền bảo hộ Chân Lạp vào năm 1863, kể từ đó Campuchia mới được thoát Việt. Cam thoát Việt trước khi Việt thoát Trung đến 30 năm. Nhưng vì sự ly khai đó là do bị bên thứ 3 cưỡng bức nên không bền vững.

Vì quá khứ thuộc địa và chư hầu kể trên nên VN luôn có mặc cảm với TQ cũng như Cam luôn mặc cảm với VN và biên giới do người Pháp vẽ hiện nay được dùng làm chuẩn cho tranh chấp lãnh thổ sau này. Hiện tại, nghe nói, biên giới trên bộ VN - TQ thì VN chịu thiệt, biên giới VN  - Cam thì Cam chịu thiệt, thiệt cụ thể thế nào mình không bàn ở đây, các bạn có thể tự tìm hiểu. Thiệt hại đó cũng dễ hiểu thôi, cá lớn phải nuốt cá bé và còn 1 số lý do sau đây.

Sự phụ thuộc và ảnh hưởng

Năm 1945, VN giành được độc lập, thành lập nước VNDCCH, nhưng không được quốc tế công nhận. Khi quân Tàu Tưởng vào miền Bắc VN để giải giáp quân Nhật thì cũng đã gây sức ép để Việt Minh nhường 1 số chức vụ và 1 số ghế ở quốc hội cho những người thân Tàu ở 2 đảng Việt Quốc và Việt Cách. Tuy nhiên Tàu Tưởng không hề có tham vọng ở VN nên chấp nhận để Pháp quay lại miền Bắc, bỏ mặc mấy ông đàn em mới dựng lên cho VM tiêu diệt, đổi lại thì Pháp trả lại Tàu nhượng địa của Pháp ở TQ. Bắc Việt suýt nữa thì lại rơi vào vòng tay TQ. 

Chiến tranh Pháp - Việt nổ ra, chính phủ VNDCCH rút lên chiến khu Việt Bắc, giáp biên giới Tàu, cầm cự bằng chiến tranh du kích với Pháp. Đến năm 49, CS TQ thắng trong cuộc nội chiến Quốc Cộng, Trung hoa dân quốc chạy ra Đài Loan, Mao thành lập CHND Trung Hoa và TQ là nước đầu tiên công nhận và viện trợ cho VNDCCH với dã tâm biến VN thành chư hầu như cũ. Liên Xô công nhận VNDCCH vào năm 50. Nhờ có LX, TQ viện trợ nên VNDCCH liên tục giành chiến thắng, thắng lợi mang tính bước ngoặt là trận Điện Biên Phủ. Hiệp định Geneva được ký kết, LX và TQ và Pháp quyết định nội dung hiệp định. VNDCCH tạm thời quản lý từ vĩ tuyến 17 trở ra Bắc, Quốc gia VN của Bảo Đại quản lý phía Nam. VNDCCH chính thức rơi vào vòng tay TQ và LX, chủ yếu là TQ vì ở gần hơn. Kể từ đó TQ viện trợ liên tục cho VNDCCH để đánh Mỹ, đánh VNCH, xây dựng CNXH ở miền Bắc. Đáng chú ý là cố vấn TQ là những người hoạch định chính sách CCRĐ ở miền Bắc, gây nên nhiều đau thương và xáo trộn cuộc sống nhân dân VNDCCH.

Năm 1930, Nguyễn Ái Quốc thành lập đảng CS Đông Dương, tên đảng ban đầu chỉ là đảng CS VN, nhưng Quốc tế 3 không đồng ý, bắt đổi sang thành đảng CS Đông Dương để đảng có trách nhiệm quốc tế vô sản với 2 nước Đông Dương còn lại và cử Trần Phú làm TBT. Tuy tên là đảng CS Đông Dương nhưng toàn người Việt, cho đến năm 45 thì chưa có đảng viên người Campuchia nào. 

Đầu những năm 40, 1 số người Cam kháng chiến chống Pháp bị Pháp đày ra Côn Đảo thì mới được bạn tù là đảng viên CS Đông Dương "giác ngộ cách mạng", trong đó có đồng chí sư bí danh là Sơn Ngọc Minh. Năm 1951 đảng CS Đông Dương tách làm 3, mỗi nước 1 đảng, VN thành lập đảng hộ 2 nước kia! Ngày 21-9-1951, đảng nhân dân cách mạng Campuchia được VN thành lập và viết hộ cương lĩnh, Sơn Ngọc Minh làm chủ tịch. Đảng này thay tên đổi chủ mấy lần, hiện nay chính là đảng của thủ tướng Hun Sen. Đảng này lúc đó chưa nắm được chính quyền, phải hoạt động bí mật và không đủ thực lực để tự giành chính quyền từ vua Norodom Sihanouk.

Vua Sihanouk có nhiều điểm tương đồng với vua Bảo Đại, 2 ông cai trị quốc gia của mình gần như cùng thời điểm rất nhạy cảm, đều được học hành tử tế từ nền giáo dục Pháp, khá ôn hòa, nhưng Sihanouk may mắn hơn Bảo Đại vì phía đối lập không đủ mạnh. Sihanouk lên ngôi năm 1941, lúc đó cũng như Bảo Đại, ông chưa có quan điểm quốc gia chống Pháp.

 Năm 1945, Nhật hất cẳng Pháp, giống y ở VN, được người Nhật khuyến khích, ông tuyên bố độc lập, thành lập chính quyền thân Nhật, may mắn cho ông là không có phe nào nhân cơ hội Nhật đầu hàng đồng minh nhảy ra cướp chính quyền như ở VN. Năm 46, Pháp quay lại Đông Dương, Sihanouk lại hợp tác với Pháp, tổ chức bầu cử quốc hội lập hiến, đảng Dân chủ thân Hoàng gia và được Pháp hậu thuẫn giành đa số. 

Năm 51 thành lập chính thể quân chủ lập hiến, nước Campuchia độc lập trong khối Liên hiệp Pháp hệt như Quốc gia VN của Bảo Đại thành lập năm 49. Cũng giống Bảo Đại, Sihanouk trở thành Quốc trưởng, ông tìm mọi cách đấu tranh ôn hòa với người Pháp để giành độc lập hoàn toàn cho Campuchia. May mắn đến với ông vào ngày 9/11/1953, Pháp trao trả độc lập hoàn toàn cho Campuchia, trước cả VN và Lào, do quá mệt mỏi khi phải đối phó với VNDCCH. Quốc gia VN chỉ được trao trả độc lập hoàn toàn vào ngày 4/6/1954 ngay trước khi hiệp định Geneva được ký kết. 

Việc vua Sihanouk giành độc lập, nước Campuchia không có đổ máu là câu trả lời cho nhận định "nếu VM không cướp chính quyền thì VN sẽ mãi làm nô lệ". Câu trả lời là nếu VM không cướp chính quyền thì Bảo Đại vẫn giữ chính quyền, kịch bản sẽ y như Campuchia, thời điểm giành độc lập hoàn toàn có thể muộn hơn nhưng chắc chắn VN sẽ thành 1 nước quân chủ lập hiến trong LH Pháp như QG VN đã từng.

Hiệp định Geneva quy định VNDCCH quản lý bắc vĩ tuyến 17, Lào và Campuchia độc lập và trung lập, không cộng sản. Những người CS Cam 1 phần theo tập kết ra Bắc Việt, 1 phần ở lại Cam hoạt động bí mật, sau bị Sihanouk đàn áp không khác gì ông Diệm đàn áp CS tại VNCH. CS Cam coi như không có vai trò gì và 2 nước VN cũng không gây được ảnh hưởng gì đáng kể đến chính quyền Campuchia trong giai đoạn chiến tranh VN. 

Trong chiến tranh VN, Campuchia và Lào tuy là trung lập nhưng phe CS của 2 nước này vẫn được VNDCCH hỗ trợ để phát động chiến tranh du kích, quấy rối chính quyền. Chính quyền Sihanouk vẫn thân với VNDCCH hơn VNCH chính vì họ coi toàn bộ Nam Kỳ là đất cũ của họ, có tranh chấp lãnh thổ, trong khi đó thì VNDCCH không hề có tranh chấp gì với Cam, hơn nữa đất Bắc VN là đất gốc của Đại Việt cũng không hề có tranh chấp lãnh thổ với Chân Lạp. Tranh chấp chỉ bắt đầu có từ thời Đàng Trong của chúa Nguyễn. 

Vì thế mà Sihanouk mặc kệ cho VNDCCH dùng đất của mình làm chiến khu, còn VNDCCH thì dùng kế "Mượn đường diệt Quắc" mượn đường của Cam để đánh vào Nam. Điển hình nhất là Sihanouk cho VNDCCH thuê cảng Sihanouk Ville để VNDCCH nhập vũ khí và hàng hóa, rồi chuyển vũ khí vào Nam VN bằng đường bộ, đây là con đường quan trọng nhất để tiếp viện cho MTDTGP miền Nam. Ngược lại, ngay trong giai đoạn 54-75, chính quyền VNCH vẫn thường lấn lướt Cam giành 1 số đảo của Cam ở vịnh Thái Lan. 

Hơn nữa, VNCH (ông Nhu) đã từng tổ chức đảo chính ở Cam nhưng hụt, càng làm cho Sihanouk ngả về VNDCCH và TQ. Sihanouk rất thân thiết với Mao Trạch Đông, Chu Ân Lai cũng như Kim Nhật Thành kể từ năm 1956. Ông cắt đứt quan hệ ngoại giao với Mỹ, Anh vào năm 1965, nghiêng hẳn sang phía CS tuy không phải là CS. Chính vì vậy Sihanouk là cái gai trong mắt chính quyền VNCH và Mỹ, vì Cam chính là chiến khu của Việt Cộng.

Đảng CS Campuchia chỉ chính thức hoạt động độc lập từ năm 1960, lúc này lãnh đạo đảng là những người được học hành từ Pháp về, trong đó có Pol Pot, Ieng Sary, Khiêu Samphan. Đảng đổi tên là đảng Lao Động, y như đảng Lao Động VN lúc đó. Đảng này được VNDCCH hỗ trợ để phục vụ mình trong chiến tranh VN nhưng sự ủng hộ còn hạn chế vì Bắc Việt còn lợi dụng được Sihanouk. 

Năm 1970, Lon Nol, 1 người thân Mỹ, nguyên là thủ tướng, tổng tư lệnh Campuchia làm đảo chính lật đổ Sihanouk, thành lập nước Cộng hòa Khmer. Lon Nol đề nghị quân Bắc Việt và Việt Cộng phải rời khỏi Campuchia. VNCH và Mỹ nhân cơ hội này, lần đầu tiên, mở chiến dịch tiến công các căn cứ của quân CS ở Cam. Trước nguy cơ, VNDCCH cùng TQ tích cực hỗ trợ Khmer đỏ chống lại chính quyền Lon Nol. Sihanouk lưu vong sang TQ cũng thành lập chiến quyền lưu vong, hợp tác với Khmer đỏ để chống Lon Nol. 17/4/1975, Khmer đỏ chiếm được Phnom Penh, giành chính quyền. Campuchia chuyển sang trang sử mới đẫm máu với nạn diệt chủng.

Tranh chấp và huynh đệ tương tàn

Năm 1958, thủ tướng Phạm văn Đồng ra công hàm gửi thủ tưởng Chu Ân Lai ủng hộ quan điểm của TQ về hải phận 12 hải lý từ lãnh thổ và hải đảo TQ bao gồm cả các quần đảo Tây Sa và Nam Sa (tức Hoàng Sa và Trường Sa theo cách gọi của VN, lúc đó do VNCH quản lý). Năm 1974, TQ chiếm toàn bộ quần đảo Hoàng Sa từ tay VNCH, VNDCCH không có ý kiến, MTDTGPMN phản đối. Năm 1975, sau khi thống nhất đất nước, VNDCCH tuyên bố chủ quyền với toàn bộ các quần đảo TS và HS bất chấp thực tế TQ đang kiểm soát HS.

Sau khi giành chính quyền, Khmer đỏ công khai quan điểm chống CHXHCN VN và liên tục đánh phá các tỉnh và hải đảo ở biên giới với mong muốn giành lại chủ quyền cũ từ thời Chân Lạp. Khmer đỏ được TQ ủng hộ tuyệt đối. Với tinh thần cuồng tín và hoang tưởng cao độ, đúng ngày 30-4-1977 Khmer đổ tấn công, thảm sát tại tỉnh An Giang. 

Sau 1 thời gian đấu tranh ngoại giao không thành công và sau khi ra nhập khối Comecon, VN chính thức ngả vào tay Liên Xô bằng hiệp ước tương trợ, VN quyết định tấn công Campuchia và giành thắng lợi nhanh chóng với quân số đứng hàng thứ 4 trên thế giới với vũ khí dư thừa và kinh nghiệm chiến đấu vượt trội. TQ chính thức coi VN là tiểu bá, là mối nguy hiểm vì là tay sai cho LX, cần phải dạy cho VN 1 bài học. Ngày 17-2-1979, TQ tấn công VN trong 1 chiến dịch chớp nhoáng trong vòng 1 tháng, TQ gọi là tấn công phòng vệ. Năm 1988, TQ chiếm 1 số đảo thuộc Trường Sa trong khi quân LX vẫn đang đóng tại Cam Ranh. VN cực lực phản đối nhưng không đủ sức lấy lại.

Sau khi đánh bại Khmer đỏ, VN dựng lên 1 chính quyền thân VN, do các các đảng viên Khmer đỏ cũ bị Pol Pot thanh trừng phải trốn sang VN trong đó Heng Samrin làm chủ tịch, Hun Sen là ủy viên thường vụ đảng Nhân dân cách mạng (tên đảng cũ do VN thành lập hộ năm 51). Heng Samrin ký hiệp ước công nhận sự hiện diện của quân đội VN ở Cam. Campuchia lại trở lại nằm dưới sự "bảo hộ" của VN.

VN sa lầy tại Campuchia 10 năm, TQ, ASEAN và phương Tây không ủng hộ và cấm vận. TQ tuy rút quân khỏi VN sau 1 tháng nhưng vẫn liên tục gây hấn tại biên giới. Khmer đỏ tuy phải rút vào rừng đánh du kích nhưng vẫn được Thái Lan và TQ viện trợ nên vẫn liên tục quấy phá chính quyền mới và bộ đội VN. VN phải gánh vác chiến tranh tại 2 đầu đất nước trong khi Liên Xô và các nước Đông Âu càng ngày càng lún sâu vào khủng hoảng kinh tế. 

Năm 89-91 CS Đông Âu và Liên Xô sụp đổ, VN mất chỗ dựa trong khi cũng đang khủng hoảng kinh tế trầm trọng cộng thêm bị cấm vận nên quyết định rút quân khỏi Campuchia năm 1989 sau 10 năm đóng quân và bình thường hóa quan hệ với TQ vào năm 1991. 

Năm 1993 tổng tuyển cử do LHQ giám sát lập nên chính quyền đa thành phần, Hun Sen làm đồng thủ tướng, nhưng không có Khmer đỏ. Campuchia thoát khỏi sự bảo hộ của VN.

 Năm 1998, Pol Pot chết, Khmer đỏ không được viện trợ nữa nên tan rã. Sau 1 thời gian hỗn loạn vô chính phủ, đảng Nhân dân cách mạng giành lại được quyền lực, tất nhiên không tuyệt đối như trước.

VN bây giờ vẫn trong vòng ảnh hưởng của TQ và Campuchia đang dần thoát khỏi sự ảnh hưởng bởi VN. Thủ tướng Hun Sen ngày càng lộ rõ dã tâm độc tài dưới cả vỏ dân chủ khi chèn ép đối lập và công khai nâng đỡ 2 con trai lên các chức vụ trọng yếu trong quân đội.