GIẢI ẢO TRƯỚC CÁI GỌI LÀ ‘KINH TỘC’

GIẢI ẢO TRƯỚC CÁI GỌI LÀ ‘KINH TỘC’ Mượn chuyện thời sự bên Pháp để mở đầu bài viết này. Gần đây nhứt, hôm 1/11/2018 trên RFA có bài tường t...

GIẢI ẢO TRƯỚC CÁI GỌI LÀ ‘KINH TỘC’

Mượn chuyện thời sự bên Pháp để mở đầu bài viết này. Gần đây nhứt, hôm 1/11/2018 trên RFA có bài tường thuật về việc ra mắt dự án về "Hội Tộc Kinh" tại vùng Bussy Saint Georges (Pháp). Theo đó, "Hội Tộc Kinh" kêu gọi cộng đồng người Việt hải ngoại (3-4 triệu người) cùng chung tay xây dựng, hướng về cội nguồn.

Ngay lập tức, "Hội Tộc Kinh" đã gặp phải phản ứng gay gắt của cộng đồng người Việt hải ngoại. Sau đó, vài người Việt tham gia trong Ban Tổ chức đã phải viết thư phân trần vì bất cẩn không ý thức được cái bẫy chính trị của những thương gia Tàu trong việc ra mắt "Hội Tộc Kinh"! 

Cộng đồng hải ngoại phản ứng gay gắt trước sự đánh đồng lộn sòng giữa người Việt với khái niệm "người Kinh" ("Kinh tộc") bên TQ. 

1/ "Khi tôi còn sống tại miền Nam VN trước khi qua Pháp định cư trong gần nửa thế kỷ nay, trước năm 1975 thẻ căn cước của tôi không có chữ “dân tộc Kinh”. Đây là lần đầu tiên tôi nghe đến, thật kinh hoàng, kinh dị đến kinh sợ!" - phát biểu của một bác cao niên trong buổi hội luận về "Hội Tộc Kinh". 

Trước kia có sử dụng chữ "Kinh/Thượng" là để chỉ đặc điểm cư trú của các cộng đồng - người Kinh là những người sống vùng kinh thành, rồi mở rộng để chỉ người ở miền xuôi, người Thượng là trên cao, sống ở miền ngược, cao nguyên. 

Để dễ so sánh hơn nữa, ví dụ ta quen nói "người Sài Gòn", "người Huế", "người Hà Nội", nhưng đâu ai ngớ ngẩn nghĩ rằng có "dân tộc Sài Gòn", "dân tộc Huế", "dân tộc Hà Nội"! Nhầm lẫn giữa "người" với "dân tộc" là nhầm lẫn buồn cười, nhầm lẫn hết sức sơ đẳng. 

Vậy nên, khái niệm "người Kinh" TẠI VIỆT NAM từ bao đời trước đây (nhấn mạnh "tại VN", để chút nữa sẽ biết ... bên Tàu thì ngược đời hẳn) thuộc về ý nghĩa các cộng đồng (community) chớ không mang ý nghĩa về dân tộc học (ethnic)! 

Lịch sử ngàn đời nước Việt chúng ta ghi các tộc Âu Việt 甌 越, Lạc Việt 雒 越, chớ làm gì có "Âu Kinh", "Lạc Kinh". Ai dám nói có dân tộc "Lạc Kinh", "Âu Kinh", đưa dẫn chứng ra đi? 

2/ Bên Tàu thì nảy nòi ra khái niệm... "Kinh tộc" (tộc người Kinh)! Gốc gác cách đây vài thế kỷ trước, có một số người Việt từ nước Việt qua sinh sống ở vùng Tam Đảo 三 岛 (Vạn Vĩ, Vu Đầu, Sơn Tâm), còn gọi là Kinh Đảo 京岛, nay thuộc Đông Hưng (tỉnh Quảng Tây, TQ). Nhưng Tàu không tôn trọng gọi đúng gốc gác là "người Việt" (Việt tộc 越 族), mà họ đổi tên, gọi thiểu số tộc Việt (từ nước Việt qua) vì sống ở Kinh Đảo nên gọi thành "Kinh tộc" 京 族 ("người Kinh"). 

(Sẵn đây mở ngoặc nói thêm: "Kinh" ở đây cùng tự dạng 京 trong chữ "kinh thành", nhưng đừng hí hửng "kinh thành" sang cả gì ráo, sống ở tỉnh biên cương Quảng Tây mà kinh thành nỗi gì, đâu phải sống ở Bắc Kinh hay Nam Kinh. "Kinh" vì sống ở địa danh mang tên "Kinh Đảo". 

Bạn có biết, "kinh" 京 còn có một nghĩa nữa, nghe thảm hết sức: "kinh" 京 là bãi tha ma, hoang vắng. Số là mồ mả quan nhà Tấn thởi xửa xưa đều chôn ở vùng Cửu Kinh 九 京, thành thử về sau hễ gọi "cửu kinh" được hiểu là bãi tha ma, chữ "kinh" 京 ở đây đồng nghĩa với chữ "nguyên" 原 cũng dùng để chỉ hoang địa)

3/ Lại có ý kiến biện bạch mọi người sống trên nước Việt thì gọi là người Việt, nên phải định danh "dân tộc Kinh" để có sự khác nhau với dân tộc Cham, dân tộc Banah, dân tộc J'rai, dân tộc H'Mông, dân tộc Tày... Ở đây, lại thêm một nhầm lẫn nữa! 

Như tôi đã lưu ý, cách xài chữ "người" dễ bị nhầm lẫn (đã và đang nhầm lẫn) với chữ "dân tộc". Khi ta nói "tất cả chúng ta đều là NGƯỜI Việt", thì "người" ở đây nằm trong mạch nghĩa là "cộng đồng" (community) tức cùng cư trú trên địa bàn là nước Việt, chớ không phải tất cả mọi người dân cùng một TỘC Việt (ethnic).

THAY LỜI KẾT 

Câu chuyện thời sự về "Hội Tộc Kinh" (ở đầu bài viết), hệt như gáo nước lạnh để may ra những ai còn lơ ngơ sẽ tỉnh người! Lẽ ra cái mà TQ gọi là "KInh tộc" phải được sửa lại cho đúng gốc gác là "Việt tộc", mà thôi, chuyện bên xứ Tàu thì mặc xác họ ưng gọi gì thì gọi. 

Còn ở nước Việt Nam, hàng ngàn năm trong lịch sử chúng ta đều gọi, chẳng hạn, "Lạc Việt" (雒 越). Xin nhắc lại, không ai đi biến khái niệm "Kinh" như là cộng đồng cư trú (community) trở thành tộc người (ethnic), không ai đi gọi "Lạc Kinh" hết. 

Hay là... lạc thần kinh rồi, thành ra nông nổi hết cả!

Từ đâu lại có sự tự nguyện nhầm lẫn này? Ai biết, xin chỉ giúp.

Nguyên Chương