ĐÒI LẠI THAN !

ĐÒI LẠI THAN ! Tục ngữ có câu “Lễ vào nhà quan như than vào lò” (dị bản: “Của/tiền vào nhà quan như than vào lò”).  Các nhà biên soạn từ điể...

ĐÒI LẠI THAN !

Tục ngữ có câu “Lễ vào nhà quan như than vào lò” (dị bản: “Của/tiền vào nhà quan như than vào lò”). 

Các nhà biên soạn từ điển Nguyễn Đức Dương; Nhóm Vũ Dung-Vũ Thuý Anh-Vũ Quang Hào; GS. Nguyễn Lân; Lê Văn Đức giải thích (trích lần lượt) như sau:

1-“Lễ vật đưa vào nhà các quan (ít nhiều đều được họ nhận hết) tựa như than đưa vào lò. Hay dùng để chê thói hám của quá đáng của lũ quan lại hồi trước đối với các món lễ vật được tiến dâng”.

2-“ Lễ vật, tiền của đến nhà quan bao nhiêu cũng không vừa”.

-“Bọn quan lại ngày xưa tham tàn, đút lót cho chúng bao nhiêu cũng không vừa”.

3-“Tiền hối lộ cho quan bao nhiêu cũng chẳng vừa; còn ăn được thì còn giúp cho, hết ăn được thì việc đâu ra đấy”.

Giải thích như vậy không sai, nhưng chưa đủ. 

Than vào lò không những bao nhiêu cũng hết, mà đã bỏ vào rồi, dẫu có muốn lấy ra cũng không thể lấy được nữa. Giống như tiền của đã trót đưa vào nhà quan, coi như một đi không trở lại.

LỜI BÀN: Than ôi! Cổ nhân từng dạy “Tiền cho gái như đái xuống sông”. Nhưng đái ở đoạn đầu nguồn, chạy xuống cuối nguồn múc vội lên có khi còn vớt vát được tí chất đạm tưới cho cây, chứ than đã vào lò, thì không thành tro, cũng thành khói mà thôi. 

Nay có kẻ đưa than vào lò rồi, sau còn đòi lại; Quan lớn thương tình khều hòn cháy dở hãy còn hơn nửa trả lại cho. Đáng ra phải biết đường lạy mừng mới phải. Vậy mà còn vật nài kêu khổ, đòi phải trả nguyên cục như ban đầu. Quan lớn không trả, thì lại bày đặt chuyện kiện tụng. 

Chuyện này quả là dã man không ai bằng vậy!

Hoàng Tuấn Công