Về ngài Lê Đình Lý có phải là vị tướng nhà Nguyễn hy sinh đầu tiên trong mặt trận Đà Nẵng năm 1858 không ? Xin thưa là KHÔNG theo Đại Nam Sử...
Về ngài Lê Đình Lý có phải là vị tướng nhà Nguyễn hy sinh đầu tiên trong mặt trận Đà Nẵng năm 1858 không ?
Xin thưa là KHÔNG theo Đại Nam Sử Lục và Đại Nam Liệt Truyện.
Mà sử kiện này thuộc về hai ngài Nguyễn Triều, Nguyễn Ân.
Theo bản dịch Đại Nam Thực Lục tập 7, Chính Biên Đệ Tứ kỷ Quyển XIX, Mậu ngọ, Tự Đức năm thứ 11 [1858], tháng 11, "Quân của Tây dương đột nhiên đến đánh phá 2 đồn Hoá Khuê, Nại Hiên, Hiệp quản là Nguyễn Triều, Nguyễn Ân hết sức đánh bị chết trận. (Biền binh chết mất 30 tên, bị thương 65 tên), Chu Phước Minh, Đào Trí, Phan Khắc Thận, Nguyễn Duy chia quân đến cứu không kịp. Việc ấy đến tai vua. Vua nói rằng : Đồn lẻ một nơi, không có quân cứu viện, đến nỗi như thế, bây giờ tìm đâu cho được người tướng như thế ! Bọn tổng thống há chẳng đau lòng ư ? Đều cho truy tặng và cấp tiền tuất, cùng là phải giáng phạt có thứ bậc khác nhau.".
Sử kiện này được chép trước 10 sử kiện khác cùng tháng trước khi đến sử kiện ngài Lê Đình Lý mất vì vết thương ở quê nhà. Mà giữa thời gian này, quân Tây còn đánh quân Việt một vài trận trong mặt trận Đà Nẵng nữa. Đây là đoạn về ngài Lê Đình Lý trong Đại Nam Thực Lục "Thự Hữu quân Đô thống phủ Đô thống, chưởng phủ sự, Thắng Công nam là Lê Đình Lý chết. (Lý là người tỉnh Bình Định, xuất thân từ quân lính, có dũng cảm, đánh giặc lập nhiều công lạ, gần đây bị thương nặng, xin về quê. Vua cho đi trạm về quê, phái thầy thuốc đến chữa thuốc. Đến bấy giờ chết ở nhà). Vua nghĩ Đình Lý mình bị thương nặng cũng là phận sự của người quan võ. Chuẩn cho được thực thụ. Cấp thêm 2 cây gấm màu, nhiễu và sa màu mỗi thứ 3 tấm và 800 quan tiền. Sai quan tỉnh Bình Định đến tế một tuần.".
Nên chẳng những ngài Lê Đình Lý chưa bao giờ hy sinh ở trận tiền, mà ngài cũng chưa bao giờ là vị tướng nhà Nguyễn hy sinh đầu tiền trong mặt trận Đà Nẵng năm 1858 cả.
Dĩ nhiên nếu bạn có muốn biết ngài Lê Đình Lý mất trước hai ngài Nguyễn Triều và Nguyễn Ân hay không, bạn chắc phải tra lại gia phả của dòng họ ngài Lê Đình Lý. Nhưng sử Đại Nam Thực Lục lẫn Đại Nam Liệt Truyện chưa bao giờ viết ngày mất chính xác vào tháng 11 âm lịch của ngài Lê Đình Lý cả. Và sử kiện ngài Lê Đình Lý mất là sau khoảng gần 10 sử kiện khác cùng tháng sau khi hai ngài Nguyễn Triều và Nguyễn Ân hy sinh tại trận tiền (chết trận).
Mình có thấy trong quyển Việt Nam Sử Lược (xem >> https://vi.wikisource.org/wiki/Trang:Viet_Nam_Su_Luoc.djvu/267), thầy Trần Trọng Kim viết là "Ông Lê đình Lý vào đánh với quân Pháp một trận ở xã Cẩm-lệ 錦 荔 bị đạn, về được mấy hôm thì mất.". Còn trong Việt Sử Tân Biên của sử gia Phạm Văn Sơn quyển 5 trang 74 có viết "Lý cầm cự kịch liệt ở Cẩm Lệ, quân sỉ bỏ chạy hết. Lý bị đạn mấy hôm sau thì mất.".
Nhưng không hiểu đoạn sử kiện "về được mấy hôm thì mất" của thầy Trần Trọng Kim và sử gia Phạm Văn Sơn đã được trích đoạn từ bộ sử Việt nào chứ hai bộ sử Đại Nam Thực Lục và Đại Nam Liệt Truyện viết vậy cả.
Còn các bài viết trên mạng, mình thấy họ ghi nguồn là từ quyển Hỏi Đáp Lịch Sử Việt Nam tập 4 của nhóm Nhân Văn Trẻ nào đó, để mình đọc (nếu có sách trên mạng) xem sao.
Mời bạn tham khảo.
Dĩ nhiên mình có thể sai, nếu có mời bạn lên tiếng để mình cùng học hỏi.
Thanks
Brian
Không có nhận xét nào