MỘT HAY NHIỀU BỘ SGK?

MỘT HAY NHIỀU BỘ SGK? Tôi định không viết gì về chuyện này, nhưng nhiều bạn hỏi nên đành nói mấy điều ngắn gọn như sau: 1) Một CT, nhiều SGK...

MỘT HAY NHIỀU BỘ SGK?

Tôi định không viết gì về chuyện này, nhưng nhiều bạn hỏi nên đành nói mấy điều ngắn gọn như sau:

1) Một CT, nhiều SGK là xu thế quốc tế, nhiều nước đã thực hiện từ lâu. Là 1 chủ trương hay, nhưng cũng phải có điều kiện mới thực hiện được. Ngay từ đầu khi đề xuất chủ trương này, đề án cũng đã nêu lên các ưu điểm và những khó khăn nếu thực hiện. Khi bỏ phiếu NQ88 (2014) Quốc hội đã tán thành chủ trương 1 CT nhiều SGK. Nay (2019) Thường vụ QH bàn về chuyện sửa đổi luật GD, chủ tịch QH kết luận: chưa đủ điều kiện, trước mắt bộ GD&ĐT tập trung chỉ đạo biên soạn 1 bộ SGK. Vấn đề cần làm rõ là: Điều kiện đó là gì? Chưa đủ ở chỗ nào? Vì sao chưa đủ điều kiện? Tôi nghĩ QH nên giải thích rõ để cử tri cả nước hiểu. Nếu không QH sẽ mất uy tín.

2) Vấn đề 1 bộ hay nhiều bộ cho 1 môn học không phải là tất cả và linh hồn của định hướng đổi mới. Đổi mới then chốt nhất, quyết định nhất của lần này là chuyển từ định hướng chạy theo, nhồi nhét nội dung sang giáo dục phẩm chất và năng lực, nhất là theo yêu cầu phát triển năng lực. Nhiều bộ hay một bộ SGK mà không đổi mới cách biên soạn, cách dạy và học, cách kiểm tra- đánh giá theo yêu cầu phát triển năng lực thì cũng đều thất bại, vô ích; tốn tiền của và công sức… Do vậy, nhiều bộ SGK là một điểm mới, nhưng không phải là vấn đề quyết định sống còn của việc đổi mới lần này. Đổi mới cách biên soạn SGK, phương pháp dạy học và kiểm tra-đánh giá mới là quyết định. 

3) Lâu nay dư luận bức xúc về vấn đề độc quyền, nhất là độc quyền trong phát hành. Nhiều bộ sách chống được độc quyền trong biên soạn, nhưng nếu không có biện pháp quản lí và triển khai tốt thì vẫn không có hiệu quả. Nhiều bộ sách mà chỉ do 1 nxb hay phần lớn rơi vào 1 nxb biên soạn và phát hành thì vẫn là độc quyền. Vì thế cần đề cao thẩm định, tách bạch chuyện biên soạn và phát hành thì sẽ chống được độc quyền.

4) Về nguyên tắc chỉ khi nào có CT chính thức thì mới tiến hành biên soạn SGK và các tài liệu dạy học. CT các môn học công bố cuối tháng 12-2018 thì đầu năm 2019 bắt đầu biên soạn SGK là đúng. Yêu cầu của QH cần có sách lớp 1 để thực hiện vào 2020; nghĩa là còn gần 2 năm để bộ GD&ĐT tập trung làm 1 bộ sách cho lớp 1; còn gần 3 năm để biên soạn 1 bộ sách cho lớp 2 và lớp 6 triển khai vào 2021 và 4 năm nữa cho bộ sách lớp 3, 7 và lớp 10 ( năm 2022)… tương tự như vậy đến năm 2024 sẽ xong cả 12 lớp cho 3 cấp. Lộ trình ấy hoàn toàn đủ thời gian để thực hiện với điều kiện phải tập trung sức lực và làm ngay từ bây giờ 3-2019. 

 5) Việc một số tổ chức, cá nhân trong hơn 1 năm qua đã triển khai đầu tư công sức biên soạn các bộ SGK khác nhau là 1 sự thật. Nhưng đó không phải là căn cứ pháp lí để phản bác lại kết luận của thường vụ QH vừa qua. Việc ấy nên coi giống như đầu tư vào chứng khoán; có thể ăn cả, có thể về không.

Đỗ Ngọc Thống 5-3-2019