CHÚC MỪNG TÂN TỔNG THỐNG UKRAINA. AI ĐÃ GIÚP ZELENSKY THẮNG CỬ NGOẠN MỤC NHƯ VẬY? Theo kết quả thăm dò ngay sau khi bỏ phiếu (Exit poll) côn...
CHÚC MỪNG TÂN TỔNG THỐNG UKRAINA.
AI ĐÃ GIÚP ZELENSKY THẮNG CỬ NGOẠN MỤC NHƯ VẬY?
Theo kết quả thăm dò ngay sau khi bỏ phiếu (Exit poll) công bố cách đây 15 phút (bây giờ là 1 giờ đêm ở VN), Zelensky giành được 73,7% tổng số phiếu, Poroshenko được 26,3%. Kết quả này đúng như chúng ta dự đoán, và theo thực tế bầu cử ở nhiều nước, kết quả này sai lệch với kết quả chính thức trong khoảng 3-5%, rất ít khi lệch đến 7-8%. Và Poroshen đã phát biểu với UB bầu cử của mình công nhận mình thua.
Như vậy chúng ta có thể chúc mừng tân Tổng thống Ukraina Zelensky Vladimir Aleksandrovich (tiếng Ukraina: Зеленський Володимир Олександрович) sinh ngày 25 tháng 1 năm 1978!
Nhiều người ngỡ ngàng và khó hiểu, ai hay cái gì đã giúp một diễn viên hài kịch và điện ảnh, một người ham thích thể thao, không có tý kinh nghiệm gì trên chính trường (năm 2017 Zelensky mới thành lập đảng “Người đầy tớ của nhân dân” sau khi phim bộ "Người mai mối" của ông bị chính quyền Kiev cấm), chưa qua một khóa đào tạo về hành chính công, trở thành Tổng thống một cách ngoạn mục như vậy, bỏ xa nhiều ứng cử viên lão luyện giàu kinh nghiệm?
Có nhiều lý do, nhưng nguyên nhân chủ yếu nhất, theo tôi: Sau hơn 20 năm độc lập, người dân Ukraina đã hết tin vào tầng lớp lãnh đạo và tinh hoa chính trị ở Ukraina, bất mãn trước tình hình kinh tế xã hội Ukraina bế tắc, về quốc tế thì bạn bè mới không có, trong đó những người bạn cũ như Nga thì trở thành thù địch. Người dân đi bầu cử hôm nay KHÔNG PHẢI LÀ bỏ phiếu bầu Zelensky, mà là bỏ phiếu cho người KHÔNG DÍNH LÍU gì với chính quyền mà đã và đang đem lại nhiều nổi khổ cho họ, và chắc chắn với chính quyền này tương lai sẽ còn mờ mịt hơn. Người “có công” làm cho người dân Ukraina ghét cay ghét đắng chinh quyền như vậy để họ sẵn sàng bầu cho ai mới mẻ trong sạch… là Poroshenko. Cho nên, ở mức độ nào đó có thể nói: Chính Poroshenko đã giúp Zelensky có được hào quang chiến thắng hôm nay.
Nhân sự kiện đổi mới này ở Ukraina, một số bạn muốn biết rõ hơn về lịch sử đất nước này, quan hệ Ukraina-Nga, tính cách người dân ở đây (sao phe dân tộc chủ nghĩa hoành hành mạnh thế?, sao chính sách bài Nga ngày càng sâu rộng hơn?)… Hiểu biết này là cần thiết vì truyền thông tiếng Việt thiếu chính xác lại hay theo xu hướng, nhưng khuôn khổ bài viết có hạn nên chỉ xin trình bày những nét chính.
1.. VỀ LỊCH SỬ, từ thời cổ đại Nga và Ukraina cùng trong 1 quốc gia. Điểm lại các mốc lịch sử được ghi lại và theo nghiên cứu của khảo cổ học:
- Năm 862: Công quốc (Княжество) đầu tiên của nước Nga cổ đại có thủ phủ ở Novgorod.
- Năm 882: Đại công tước Oleg chiếm được Kiev. Vì Kiev có vị trí đẹp, phát triển, nên Oleg Đại đế lấy làm thủ đô.
Như vậy, một số người nói rằng nước Nga bây giờ hình thành từ Kiev, có gốc tích từ Kiev thuộc Ukraina, là sai, vì nước Nga cổ đại Rus (Русь) đã có ít nhất từ mấy chục năm trước đó.
Từ thế kỷ IX cho đến thế kỷ XVI dưới thời của Ivan Grozny, miền Đông của Ukraina và miền Tây của Nga bây giờ cùng trong 1 quốc gia có tên gọi là Rus. Theo sử ký, dân số năm 1738 của vùng đó có 8.809 người, gồm 6.223 người Nga và 2.586 người Ukraina.
Và 1 sự kiện nữa cũng không nên nhầm lẫn. Tên gọi “nước Nga Kiev” (Киевская Русь) xuất hiện vào nửa đầu thế kỷ XIX khi nhà sử học M.Maksimovich là người đầu tiên dùng thuật ngữ này để chỉ nước Nga cổ Rus có thủ đô ở Kiev.
Như vậy, VỀ LỊCH SỬ & ĐỊA LÝ, cả vùng Donbass, Lugansk, kéo dài về phía Nam đến tận bờ biển Azov, từ xa xưa đã nằm trong lãnh thổ nước Nga cổ Rus có thủ đô ở Kiev.
2.. VỀ TÍNH CÁCH. Những gì khác biệt giữa người Nga và người Ukraina? Xu hướng bài Nga trong nhiều người dân Ukraina có phải là bản chất được hình thành bao đời nay của họ không?
Điều đầu tiên có thể khẳng định, người Nga đôn hậu, và theo cảm nhận của tôi sau hàng chục năm tiếp xúc với người dân nhiều vùng từ Đông sang Tây ở Ukraina, người Ukraina còn hơn thế, có thể gọi là phúc hậu. Ngoài ra, đại đa số người Ukraina không có tính kỳ thị theo dân tộc hay chủng tộc. Phong trào dân tộc cực đoan do một bộ phận theo CN dân tộc ở Ukraina nhen nhóm từ thời chiến tranh, nay được họ thổi bùng lên làm động lực để họ làm chính trị, lôi kéo xã hội Ukraina bài Nga, căm nghét người Nga, và đây là nguồn gốc xung đột ở miền Đông Ukraina bây giờ.
Tôi muốn kể một thực tế bản thân để thấy thêm điều này. Đầu năm 93, khi tôi mới ở lại, khu chung cư họp bầu Ban điều hành (ЖСК) mới, trong số hơn 100 căn hộ sống ở đó có hơn một nửa là người Ukraina, còn lại là người Nga, Moldova, Do Thái. Họ bầu tôi làm Trưởng ban, mặc dù tôi nói mình là người nước ngoài và chưa làm xong giấy tờ, nhưng vì nhiều cư dân ở đó biết tôi hồi SV nên họ cứ đề nghị. Những năm đó kinh tế khó khăn, để mọi chuyện vào nề nếp và cũng để "lấy tiếng" mình ở lại không phải vì ăn bám nước Nga, tôi nhận lời làm Trưởng ban còn cô vợ tôi đứng tên tất cả giấy tờ (ở Nga Ban điều hành chung cư là tổ chức pháp nhân, có dấu, tài khoản...) mặc dù cô ấy mới 18 tuổi. Tôi làm hết 1 nhiệm kỳ, đến nửa nhiệm kỳ sau tôi chuyển đi nơi khác thì mới thôi. Đấy, nếu người Ukraina có tư tưởng dân tộc CN hay một chút kỳ thị chủng tộc, thì làm gì có chuyện đó. Nếu đặt hoàn cảnh đó ở Việt Nam thì chắc sẽ dễ thấy hơn.
3. TƯ TƯỞNG BÀI NGA TỪ ĐÂU RA? Một thực tế, nhiều nước CH thuộc Liên Xô cũ, trong đó Ukraina là điển hình, không ưa Nga, một bộ phận không nhỏ dân chúng ở các nước đó có tư tưởng bài Nga.
Thời Xô Viết, bên cạnh rất nhiều điểm ưu việt, có một điều ít người nói đến, đó là điểm không hài hòa trong cách quản lý tập trung thời Liên Xô: Các nước CH nộp cho Trung ương đến 70-80% tổng thu ngân sách của mình, bù lại, Mátxcơva chi để phát triển kinh tế xã hội ở những vùng sâu vùng xa, chi rất ít cho thủ đô các nước CH.
Khi tất cả cùng ở trong 1 quốc gia thì cách quản lý này cần thiết và hợp lý, nhưng nay đã tách ra, nhìn lại thì cảm thấy mình bị thiệt, còn người khác hưởng lợi. Gặp trào lưu dân tộc cực đoan, cảm nhận có tính bức xúc này biến thành uất ức của người bị người khác bóc lột, mà người này chính là Nga, vì Nga là quốc gia kế thừa LX cả về luật pháp lẫn tinh thần nên phải hứng chịu theo kiểu "trăm dâu đổ đầu tằm".
Ngoài ra, công bằng mà nói, người Nga nói chung cũng có chút trịch thượng kiểu ông anh cả trong cư xử sinh hoạt - mình thích mình làm bất chấp tất cả, mặc dù đại đa số người Nga hoàn toàn không có tính coi thường hay kỳ thị dân tộc, chủng tộc. Khi tất cả ở cùng một nhà thì không sao, nay ra ở riêng, nhà nào nối nhà nấy, những gì không vừa lòng để bụng thời xa xưa nay mới có dịp bộc lộ. Gặp thêm mấy “thầy dùi” phương Tây và trào lưu dân tộc chủ nghĩa của một bộ phận cực đoan “đổ thêm dầu”, cảm giác mình bị bóc lột và chèn ép thời quá khứ bùng lên thành phong trào bài Nga, coi người Nga là nguồn gốc của mọi khó khăn, khổ sở hiện tại....
Tôi nghĩ, bánh xe lịch sử dần dần sẽ đi đúng quỹ đạo, thế hệ lãnh đạo mới ở các nước CH thuộc LX cũ sẽ có cách nhìn mới hơn, công bằng hơn, tư tưởng bài Nga rồi sẽ mai một dần đi.
Liên hệ Ukraina hiện nay, Zelensky có đủ tiền đề để đưa Ukraina trở nên giàu mạnh hơn, để quan hệ Ukraina-Nga tốt đẹp hơn, giống như Nga và Belarus hiện nay. Ông ta chỉ cần tỉnh táo để trước hết, chấm dứt chiến tranh ở miền Đông, cho vùng đó một số quyền tự trị nhất định trong khuôn khổ 1 nhà nước Ukraina, người dân Ukraina sẽ thấy, xã hội sẽ phát triển và họ sẽ định đoạt tương lai cho chính mình.
Dmitri Tran
Không có nhận xét nào