Bàn về cụm từ Thất Diệp Phiên Hàn của dòng họ Mạc ở Hà Tiên Hầu như những ai quan tâm đến lịch sử dòng họ Mạc ở Hà Tiên, đều biết về cụm từ...
Bàn về cụm từ Thất Diệp Phiên Hàn của dòng họ Mạc ở Hà Tiên
Hầu như những ai quan tâm đến lịch sử dòng họ Mạc ở Hà Tiên, đều biết về cụm từ Thất Diệp Phiên Hàn này cả.
Đây là cụm từ nằm trong cặp câu đối trước cổng đền thờ của dòng họ Mạc ở Hà Tiên, mà cả cặp câu đối này là "一門忠義家聲重, 七葉藩翰國寵榮 Nhất môn trung nghĩa gia thanh trọng, Thất diệp phiên hàn quốc sủng vinh".
Đã có rất nhiều bài viết nêu lên là cụm từ Thất diệp phiên hàn 七葉藩翰 là do từ sử kiện chúa Nguyễn Phước Chu đã ban tặng 7 chữ lót cho dòng họ Mạc mỗi đời dùng một chữ. Các chữ này bắt đầu từ ngài Mạc Thiên Tứ là "Thiên, Tử, Công, Hầu, Bá, Tử, Nam".
Thuyết này xem ra rất thịnh hành. Ví dụ nếu bạn đọc bản dịch Mạc Thị Gia Phả của thầy Nguyễn Khắc Thuần, thầy đã chú thích như thế ở trang 22. Hoặc ví dụ bạn đọc bài của thầy Huỳnh Ngọc Đáng tại đây >> http://www.sugia.vn/portfolio/detail/1539/trieu-nguyen-va-ho-mac-o-ha-tien.html, thầy Đáng cũng viết như thế.
Nhưng xem ra, chúng ta không hề biết thuyết này được trích dẫn từ sử kiện nào trong sách sử nào ? Cả thầy Đáng lẫn thầy Thuần chưa bao giờ cho chúng ta biết họ đã đọc được từ sách sử nào về điều trên ?
Nhưng nếu chúng ta phân tích các chữ dùng cho tên lót này, tức là "Thiên, Tử, Công, Hầu, Bá, Tử, Nam", thì có 1 điều chúng ta có thể chắc chắn - 2 chữ Thiên Tử là chỉ cho vua, là con trời, và từ thượng cổ cho tới khi các triều đại quân chủ cáo chung ở Việt Nam hoặc bên Trung Hoa, chưa bao giờ có triều đại nào mà hoàng đế lại ban cho gia tộc nào hai chữ "Thiên Tử" cả. Thiên Tử có được là do ý trời (mandate of heaven, thiên mệnh 天命) và chỉ có dòng họ vua mới tiếp tục làm vua. Làm gì có việc vua ưu ái dòng họ nào đó đến nỗi tặng luôn cả 2 chữ Thiên Tử bừa bãi đến thế ?
Và cũng chưa có vị hoàng đế Việt hay Trung nào rộng lượng đến mức độ ban tặng 7 chữ "Thiên, Tử, Công, Hầu, Bá, Tử, Nam" bao gồm hết việc làm vua, lẫn các tước cao nhất trong triều đình quân chủ cho gia tộc nào như thế cả.
Như vậy chắc không có việc chúa Nguyễn ban tặng 7 chữ lót này cho dòng họ Mạc ở Hà Tiên đâu bạn.
Và nếu cụm từ Thất diệp phiên hàn này là để chỉ cho 7 đời dòng họ Mạc là tôi trung của triều đình, thì không hiểu 7 đời này là 7 đời nào ? Vì xem ra dòng họ Mạc chỉ đến đời thứ 4 đếm từ ngài Mạc Thiên Tứ đã là phản nghịch của triều đình. Đây là trong vụ Lê Văn Khôi, ngài Mạc Hậu Hi lẫn nhiều người của dòng họ Mạc, xem ra đã đi theo phe Lê Văn Khôi và bị triều đình vua Minh Mạng luận tội, và những điều này còn ghi lại trong sử Đại Nam Thực Lục đấy chứ.
Như vậy đến cuối thời Minh Mạng, lúc ấy dòng họ Mạc chỉ mới có 4 đời phục vụ triều đình Việt Nam, đâu có là 7 đời đâu nhỉ ? Và mới chỉ 4 đời (hay 5 đời nếu đếm từ thời ngài Mạc Cửu) mà dòng họ tan hoang hết rồi, có đâu mà 7 đời để mà ca tụng bạn nhỉ ?
Và nếu chúa Nguyễn chưa bao giờ ban tặng các chữ Thất Diệp Phiên Hàn ấy, thế nếu đây là các chữ lót do dòng họ Mạc tự đặt ra, thì đọc câu đối ấy, người đọc có cảm thấy mỉa mai không ? Vì các chữ lót lớn quá, ấy thế mà chỉ mới 4 đời con cháu đã lụn suy không còn gì cả.
Và đó là còn chưa nói đến, là ngay cả họ Mạc 莫 nguyên gốc của dòng họ, cũng phải đổi sang thành ra họ Mạc 鄚 này.
Lẫn nếu bạn tinh ý, thì các dòng chữ được khắc trên bia mộ ngài Mạc Cửu là "鎮國毅武玖祿侯莫公之墓 Trấn quốc Nghị Võ Cửu Lộc hầu Mạc công chi mộ. Nhưng theo sử Đại Nam Thực Lục tiền biên thì "Ất Mão năm thứ 10 [1735] ... Tháng 5 ...Tổng binh trấn Hà Tiên là Mạc Cửu chết, tặng Khai trấn thượng trụ quốc đại tướng quân Vũ nghị công.".
Nhưng chữ khắc trên mộ còn đó, đâu có dòng nào về "Khai trấn thượng trụ quốc đại tướng quân Vũ nghị công" đâu ? Nên hay là tuy sử chép thế, nhưng thật ra dòng chữ tặng này là rất sau (hay có thể chưa bao giờ được truy tặng cả) ?
Và bia khắc là Nghị Võ 毅武, nhưng sao trong sử lại chép là Võ Nghị 武毅 nhỉ ? Như vậy ở đây chắc chỉ có 1 bên đúng thôi đúng không ?
Và nếu chúng ta đọc sử Việt, thì thấy hầu như thời sơ khai Đàng Trong, những nhơn vật nào chúng ta biết đều có tức Hầu cả, ví dụ như ngài Khổng Thiên Như làm Cai Tàu ngoài Hội An miền Trung cũng có tước hầu (Trung Lương hầu). Ấy thế mà ngài Mạc Cửu, là anh hùng dựng nước một cõi, xem ra công to không kém ngài Nguyễn Hoàng, làm thế nào mà cũng chỉ có tước Hầu khắc trên bia mộ thế nhỉ ?
Mà theo mình biết, thời xưa mà khi một vị đại thần mất, triều đình tặng thụy hiệu / hay truy tặng, rồi con cháu sẽ khắc vào bia mộ để vẻ vang dòng họ chứ đúng không ? Làm sao mà ngài Mạc Thiên Tứ khi ấy lại khắc những dòng chữ như thế, hoàn toàn khác với những gì đã được viết trong sử Việt nhỉ ?
Dĩ nhiên mình có thể sai, nếu có mời bạn lên tiếng để mình cùng học hỏi.
Thanks
Brian
P.S: Hình là từ bài viết này >> https://phanxipang.wordpress.com/2014/09/20/do-tim-kho-bau-ho-mac-o-ha-tien-iii/
Không có nhận xét nào