Về vua Đồng Khánh rất đáng được khen cho việc làm sau đây

Về vua Đồng Khánh rất đáng được khen cho việc làm sau đây Đó là theo Đại Nam Thực Lục Tập 9, Đệ Lục Kỷ Quyển I, Năm ất Dậu, Hàm Nghi nguyên ...

Về vua Đồng Khánh rất đáng được khen cho việc làm sau đây

Đó là theo Đại Nam Thực Lục Tập 9, Đệ Lục Kỷ Quyển I, Năm ất Dậu, Hàm Nghi nguyên niên [1885], mùa thu, tháng 8, lúc lên ngôi vua, ngài Cảnh Tông đã cho ban ra bài Chiếu với 12 điều, mà trong đó có 3 điều sau đấy rất đáng để ý:

****

1. Từ ngày 17 tháng 6, năm Tự Đức thứ 36 trở về sau, đến mờ sáng ngày 11 tháng 8 năm Hàm Nghi nguyên niên trở về trước, không cứ bị can khoản gì, phạm tội gì (trừ tội làm giặc ăn cướp, không phải kê khai) ở Kinh thì do bộ Hình ; ở ngoài các tỉnh do quan địa phương, đều khai danh sách tâu lên, đợi chuẩn cho khoan xá và cho truy phục chức hàm.

2. Các người Man, Lạp, trước chia đi an trí làm dân, làm nô ở các tỉnh từ Hữu kỳ trở vào Nam, trừ người nào hễ đã thành sản nghiệp tình nguyện lưu ở đấy ra, còn thì đều tha cho về quê cũ yên nghiệp.

3. Từ mờ sáng ngày 11 tháng 8 năm Hàm Nghi nguyên niên trở về trước, phàm những người thân thuộc bị tội lây, khi nào người chính phạm đã bị xử trị và đã chết rồi, thì thân thuộc kẻ ấy, không cứ đã bắt được và đã ra thú hay chưa, đều tha cho tội lây ấy.

****

Như thế xem ra, với điều 1, với việc vua mới sẽ tỏ ra lượng ân hồng, xem ra là điều thường thấy trong sử.

Và với điều 2, nó cho chúng ta biết, là đến luôn thời ngài Đồng Khánh, người Việt vẫn còn giữ tình trạng nô lệ và vua đã xuống lệnh tha cho những người nô lệ đấy chứ.  

Và với điều 3, thì với những thân nhân của những người đã phạm tội, thì nếu tội phạm mất rồi, thì họ không còn bị truy xét gì nữa.  Đây là một việc trọng đại, vì xem ra những trường hợp như gia đình ngài Phạm Thận Duật, được sống sót để mà còn con cháu sau này, là do lệnh này đấy chứ.

Nên không hiểu vua Đồng Khánh ngài đã "bù nhìn" ra sao, nhưng xem ra, ngài cho ngay 3 lệnh này ra, là đã giúp cho bao nhiêu gia đình được thoát nạn, bạn đồng ý không ?

Sao không ai khen ngài nhỉ ? Mà chỉ toàn chê ngài Đồng Khánh là "bù nhìn" ?

Mà vua "bù nhìn" nhưng cứu dân như thế, có hơn là vua "anh hùng" mà đi tới đâu cũng bắt lính và đánh nhau cả bao nhiêu chục năm không ? 

Và đáng ngờ nhất, là chắc là dòng họ ngài Phạm Thận Duật này, nhờ có chiếu trên của vua Đồng Khánh, mà họ mới có thể lập bài vị, mới có thể còn con cháu để mà thờ cúng đời đời đấy chứ ? Ấy thế mà làm thế nào, mà theo bài viết của thầy Trần Việt Ngạc >> http://chimvie3.free.fr/64/tvns_BiaGiauMat_064.htm, "Một năm sau(1886), tin dữ mới về đến quê nhà.Thân nhân cụ Vọng Sơn làm lễ chiêu hồn nhập liệm rồi an tang tại Yên Mô, Ninh Bình(3).Văn bia do thông gia là tú tài Vũ Kế Xuân soạn, được khắc trên hai tấm đá.Bia khắc xong nhưng chẳng được dựng vì "động thời văn".Nội dung bia có lời lẽ chống thực dân và không chịu đề niên hiệu Đồng Khánh(2).Hai mặt bia đã khắc được dán úp mặt vào nhau và đặt dưới gốc thông trên đầu mộ.Bí mật " bia gốc thông" chỉ vài người trong gia tộc biết mà thôi.".

Ơ hay, với một ông vua cứu mạng cho cả dòng họ mình, và một chính quyền Pháp họ OK với những điều trong tờ Chiếu của vị vua "bù nhìn" này (mà có khi là chính người Pháp đề nghị cũng nên), làm thế nào mà dòng họ Phạm lẫn cụ thông gia tú tài Vũ Kế Xuân lại đâm ra thù ghét người Pháp và vua Đồng Khánh như thế nhỉ ?

Có ai bao giờ mà một vị vua cứu mạng cho bao nhiêu người, mà lại đâm ra oán vua như thế không ?

Có một dân tộc nào, mà vua lên ngôi ban lệnh như thế, nhưng chưa ai bao giờ viết ra những điều này, mà toàn hùa nhau chê vua Đồng Khánh là "bù nhìn" hoài không ?

Mà vua "bù nhìn" nhưng lại ra được bài Chiếu cứu dân như thế, xem ra các cụ "yêu nước" nhà ta, mà đến nay tư tưởng Quốc Cộng thù hằn còn đầy ra đó, xem ra còn phải học hỏi từ vị vua "bù nhìn" này lắm nhỉ ?

Và chắc là sự đối xử như thế này của dòng họ Phạm dành cho vua Đồng Khánh, đáng bị / được xét lại lắm nhỉ ? Vì có khi thời ấy vua Đồng Khánh mà biết thế, ngài cứ cho tru di tam tộc là xong, vì đó là quyền của ngài mà đúng không ?  

Hay chính vì ngài như thế nên mới có chân đế mạng làm vua, dù chỉ là "bù nhìn" ?

Còn cụ Phạm Thân Duật thì tới thế kỷ 21, lại có mình (Brian Wu) hỏi là làm sao mà cụ có thể là một sĩ phu yêu nước như người Việt ca tụng cụ được nhỉ ?

Thanks

Brian