Về bí quyết yêu mến sử Việt đầu tiên Mình đã đọc vài bài viết về việc làm thế nào một người có thể trở nên yêu mến sử (hoặc sử Việt). Mình ...
Về bí quyết yêu mến sử Việt đầu tiên
Mình đã đọc vài bài viết về việc làm thế nào một người có thể trở nên yêu mến sử (hoặc sử Việt). Mình cảm thấy mình cũng nên chia sẻ với bạn về kinh nghiệm của mình khi bàn về bí quyết đầu tiên một người nên có để có thể tự luyện cho mình việc yêu mến sử Việt.
Theo mình, để yêu mến sử Việt, nhất là nếu bạn ở Việt Nam, bạn chỉ cần tự nhắn nhủ lòng mình mỗi khi đọc hoặc bàn về sử Việt, dù đó là từ sách báo hay khi ngồi trong quán cà phê bàn luận, câu này "Tôi tìm hiểu sử Việt không với tư cách người Việt, mà tôi tìm hiểu sử Việt với tư cách là một người yêu sử Việt.".
Tại sao bạn lại phải cần làm điều đó, vì rất đơn giản:
1. Bạn sống trong 1 xã hội tại Việt Nam, là nơi mà phần lớn các sử gia Việt Nam chưa hẳn đã đủ trình độ để mà phân tích sử cho bạn đọc. Phần lớn những gì các sử gia này viết, đều là kiến thức hơn nửa thế kỷ trước cả. Những thứ kiến thức lủng củng, một chiều, lạc hậu, và đầy sự yêu nước vớ vẩn trong đó. Bạn không tự nhắc câu trên, không khéo lòng yêu sử Việt của bạn sẽ kéo bạn thành ra là một nhân vật Hùng Sử Việt gì đấy, hay bên Mỹ, người ta gọi là một kẻ fanantic, tức là a person filled with excessive and single-minded zeal, especially for an extreme religious or political cause. Đừng làm một kẻ như vậy bạn há. Có thể bạn chê một trẻ trâu khi bảo vệ Đảng Cộng Sản Việt Nam là một Dư Luận Viên 47. Nhưng có khi bàn về sử Việt, bạn cũng sẽ không khác nào một DLV 47 cả, nhất là khi bạn chả có đọc gì nhiều về tài liệu ngoài này, và bạn chỉ toàn đọc các bản sử dịch của Viện Sử Học ngoài miền Bắc Việt Nam.
2. Những gì các cán bộ Viện Sử Học đã và đang làm xưa nay, liên quan tới sử, bạn cứ nghe theo mình, dù tên tuổi họ có là danh tiếng hay không, bạn chỉ nên xem những gì họ viết là bản giấy nháp, dạng tuyên truyền, hoặc tệ hơn, "viết lách". Có thể bạn sẽ bực mình mà hỏi "ủa, anh nói vậy là anh xem thường tứ trụ sử Việt luôn sao ? Anh là ai mà phách lối thế ?". Không, mình không coi thường sử gia Việt Nam, nhưng mình nghĩ như thế này, nếu trong phạm trù sử học lịch sử dân tộc, mà đến nay, độc giả người Việt chưa thể nào biết hoặc dám công khai lên tiếng, bài viết nào, sách vở nào của sử gia nào là tuyên truyền, là bậy, là dốt nát, nhưng họ sẵn sàng ai cũng khen cả, khen từ thầy có kiến thức nước chảy đầu vịt, cho tới khen thầy nào đấy xem ra danh tiếng to chứ không hẳn viết có trách nhiệm, thì mình và bạn, những độc giả mê sử, cứ cho tất cả vào thùng rác trước tiên rồi lựa ra để đọc chẳng muộn. Bạn thấy đó:
a. Các bạn đâu có ai lên tiếng thầy nào viết đúng hay sai ? Đâu có ai viết nên tẩy chay, ví dụ thầy Lê Trung Hoa chẳng hạn, và đuổi ông ra khỏi giới nghiên cứu địa danh miền Nam, vì xem ra ông toàn viết láo và giảng bậy về địa danh miền Nam mà ? Các bạn vẫn để ông là vị thầy mà các bạn muốn viết luận án tiến sĩ về địa danh miền Nam phải tìm tới đó thôi. Có ai đó mời thầy Lê Trung Hoa về nhà đuổi gà cho vợ đâu nhỉ ?
b. Hay ví dụ có thầy Nguyễn Khắc Thuần, chả biết thầy kiến thức lịch sử bao nhiêu (và quan trọng hơn, kiến thức Hán Nôm và Anh ngữ của thầy là bao), mà thầy viết nhiều sách quá, viết nhiều tới nỗi mình đặt dấu chấm hỏi, là liệu những gì thầy viết, nó có giống như ở bên Mỹ, McDonalds bán bánh hamburger 2 cái 3 đô không ? Mình có thấy các bạn tẩy chay đâu, hình như thầy lại còn sẽ có buổi họp gì về ngài Nguyễn Trãi nữa cơ đấy ? Không biết trình độ Hán Nôm của thầy ra sao, chứ mình thấy, thầy Thuần không thể là sư phụ để các bạn theo học hỏi đâu.
3. Bạn đòi hỏi là thầy cô dạy sử phải truyền cảm hứng, nhưng nếu họ không biết Hán Nôm, họ cũng chả biết ngoại ngữ, và quan trọng nhất, ngay cả sách vở mà họ dùng, những lớp học khi xưa mà họ theo đuổi, đều có thể bị viết, dịch và giảng bậy, bởi các cán bộ Viện Sử Học chẳng hạn, thế thì tại sao bạn nghĩ họ có thể truyền cảm hứng cho bạn ngày nay nhỉ ? Một ví dụ đơn giản là theo bạn, có thầy cô nào khi giảng cho bạn về công nữ Ngọc Vạn, có đủ trình độ và quan trọng hơn, thời gian, để đi kiếm sách ngoại ngữ đọc thật nhiều rồi giảng không ? Mình đồ là rất ít thầy cô nào làm được như vậy đúng không ? Và chắc là bạn cũng không thể trách họ, vì thầy cô sống ở Việt Nam, họ bị bao quanh bởi cái ác, bởi những cán bộ Viện Sử Học, đáng lẽ phải là những người làm cho dân tộc tự hào, nhưng các vị cán bộ này đã đào hố chôn luôn sử Việt với sự dịch thuật cắt xén và viết sử láo của họ đấy chứ. Nên chắc là thầy cô dạy Sử cũng đau khổ như bạn thôi. Mà nếu bạn trẻ, sao bạn không tự mình đọc sử nhỉ ? Bạn đi làm mà muốn lên chức cao, bạn có cần phải có ai đó khuyến khích bạn không ? Bạn lấy vợ mà muốn giống ý bạn, bạn có cần ai đó khuyến khích bạn không ? Bạn viết nhật ký, có cần ai khuyến khích bạn viết không ? Mình nghĩ đã ở thế kỷ 21, bạn đâu cần ai khuyến khích gì đâu đúng không ? Bạn đâu có đui què điếc câm để mà phải đợi người ta khuyến khích bạn nhỉ ? Và thầy cô chắc là người mở đường cho bạn, và bạn nên tự đọc và nâng cao kiến thức đấy chứ, đúng không ?
4. Và lời khuyên "Tôi tìm hiểu sử Việt không với tư cách người Việt, mà tôi tìm hiểu sử Việt với tư cách là một người yêu sử Việt" thời nào cũng đúng cả, nhất là vào thời gian này. Nhưng nếu bạn ở Việt Nam, để thực hành điều này, mình nghĩ bạn sẽ gặp khó gấp ngàn lần so với mình ở Mỹ. Tại sao ? Vì ở Việt Nam, mọi thứ đều chống lại việc bạn có thể làm điều này. Bạn đọc sách sử thì người ta cắt xén và dịch bậy như các cán bộ Viện Sử Học và thầy Nguyễn Nghị đã làm. Bạn muốn chống lại những gì người ta cho rằng xưa nay là đúng, thì có cả một xã hội sẽ chống lại bạn, chứ không như mình bên Mỹ, sử Việt chắc là hạng chót để người ta phải tranh cãi nhau làm mất cả thời giờ. Bạn phê bình những bậc đại thụ sử học Việt Nam thì ngay chính cha mẹ bạn, ông bà bạn có lẽ không vui, vì bạn đã đụng chạm đến các bậc đại thụ mà họ kính yêu (nhưng không bao giờ đủ can đảm mà nhìn thẳng vào sự sai của các bậc đại thụ này). Cả xã hội xem như là chống lại bạn.
Nhưng quan trọng hơn là ở Việt Nam, bạn chắc ít khi nào đọc các tài liệu ngoại ngữ, cũng chả ai khuyến khích bạn tranh luận theo phương pháp khoa học có chứng cớ đàng hoàng. Và quanh bạn, có rất nhiều những snakeoil salesmen (tức những kẻ buôn vịt trời), lúc nào cũng hô hào "vì bạn", "vì để vựng dậy sử học Việt Nam", nhưng họ lại hướng dẫn bạn đi theo con đường tuyên truyền và sự yêu nước dân tộc bậy bạ, làm mất cả thời gian quý báu của bạn.
Và sự khó nhất của bạn, ấy là do bạn sống ở Việt Nam, là nơi mà ai ai cũng tự hào mình là người Việt. Còn mình ở Mỹ, xem người Việt là một phần của mình, nhưng nó không là tất cả. Mình là người Mỹ và muốn tìm hiểu về sử Việt, chứ không là người Việt đi tìm đọc sử Việt để tự hào.
Nên mình chỉ khuyên bạn, nếu bạn có thể thi hành việc "Tôi tìm hiểu sử Việt không với tư cách người Việt, mà tôi tìm hiểu sử Việt với tư cách là một người yêu sử Việt" thì theo mình, bạn sẽ thích sử Việt lắm. Bạn cũng chả cần ai khuyến khích gì cả, vì chúng ta đã ở thế kỷ 21, và chúng ta đều đã lớn, chứ có phải con nít đâu mà phải có người dỗ ? Bạn đọc sử Việt, thì bạn ra thế giới, bạn sẽ tự cảm thấy tự tin khi bàn về sử Việt với thế giới. Bạn không biết sử Việt, bạn ra thế giới, bạn lúc nào cũng lo sợ chả biết mình nói đúng không, vậy là bạn im, nhưng như vậy hóa ra người ta sẽ cười chê, sẽ phê bình, là ở Việt Nam, xem ra ai cũng rất tự hào là người Việt, ăn nói to tát lắm có 4 ngàn năm lịch sử, ấy thế mà bản thân người Việt lại chả biết gì về sử dân tộc họ, mà họ toàn đọc sử "viết lại" của Viện Sử Học và của các thầy như thầy Nguyễn Nghị. Họ cũng chả tự cứu họ, và họ lúc nào chỉ mong chờ có vị savior(s) nào đó cứu họ, âu đó chả phải là căn bệnh trầm kha của một Đông Á Bệnh Phu đấy ư ?
Dĩ nhiên mình có thể sai, nếu có mời bạn lên tiếng để mình cùng học hỏi.
Thanks
Brian
Không có nhận xét nào