TỈ LỆ TỬ VONG VÌ DỊCH VŨ HÁN Ở ĐÀ NẴNG CÓ QUÁ CAO?

Tỉ lệ tử vong vì dịch Vũ Hán ở Đà Nẵng có quá cao?  Đà Nẵng là một trường hợp rất thú vị để phân tích về diễn biến và qui mô của dịch Vũ Hán...

Tỉ lệ tử vong vì dịch Vũ Hán ở Đà Nẵng có quá cao? 

Đà Nẵng là một trường hợp rất thú vị để phân tích về diễn biến và qui mô của dịch Vũ Hán. Câu hỏi là tỉ lệ tử vong liên quan đến dịch Vũ Hán ở Đà Nẵng có quá cao như báo chí chuyển tải? Tôi ước tính thử thì thấy tỉ lệ tử vong liên quan đến dịch Vũ Hán tương đương với tỉ lệ tử vong trong dân số. 

Đà Nẵng đã trở thành nơi có nhiều ca nhiễm virus Vũ Hán nhứt nước. Tính đến chiều 17/8, cả nước có 964 ca nhiễm, thì Đà Nẵng chiếm 36% (n = 349 ca). Tổng số ca tử vong liên quan đến dịch Vũ Hán là 24; trong số này có 20 ca (hay 83%) từ Đà Nẵng. Do đó, Đà Nẵng là địa bàn rất lí tưởng cho nghiên cứu về diễn biến và tác động của dịch Vũ Hán. Nếu đọc báo, chúng ta sẽ thấy hình như Đà Nẵng đang có quá nhiều người chết vì dịch Vũ Hán, nhưng vì thiếu số liệu nên rất khó có cái nhìn khách quan. 

Do đó, câu hỏi đặt ra là dịch Vũ Hán đã làm tăng tỉ lệ tử vong cho dân Đà Nẵng bao nhiêu? Nói theo tiếng Anh là 'excess mortality'. Chúng ta biết rằng nếu không có dịch Vũ Hán thì mỗi năm vẫn có người chết vì bệnh tật và tai nạn. Ở Đà Nẵng, theo như một thống kê của thành phố thì tỉ lệ tử vong trong dân số là khoảng 3% đến 3.6% [1] nhưng tôi nghĩ con số này chắc sai. Tỉ suất tử vong của cả nước là khoảng 6.3 trên 1000 dân số hay 0.63% [2], chớ không thể cao như 3.6% được. 

Dân số Đà Nẵng năm 2019 là 1.13 triệu; do đó theo tỉ suất của cả nước, mỗi năm Đà Nẵng ghi nhận khoảng 7150 ca tử vong. Nhưng đó là con số cho toàn dân số; chúng ta quan tâm đến nhóm trên 60 tuổi. Qui luật chung là số ca tử vong ở người 60 tuổi trở lên chiếm 80% tổng số ca tử vong trong dân số. Ở Đà Nẵng, có khoảng 8.4% dân số tuổi 60 trở lên, tương đương với 95,200 người. Do đó, tỉ lệ tử vong ở người trên 60 tuổi có thể ước tính là (7150 * 0.8) / 95200 = 6%. 

Số ca nhiễm virus Vũ Hán ở Đà Nẵng tính đến ngày hôm qua (17/8) là 344 [3]. Chúng ta không biết tuổi của những người bị nhiễm, chỉ giả định rằng đa số là trên 60 tuổi. Tổng số ca tử vong là 20, và tuyệt đại đa số trên 60 tuổi. Như vậy, tỉ lệ tử vong liên quan đến virus Vũ Hán ở Đà Nẵng có thể ước tính là khoảng 20 / 344 = 5.8%. Trong thực tế, tỉ lệ này có thể thấp hơn vì số ca nhiễm có thể nhiều hơn những gì quan sát được. 

Nói tóm lại, tính trung bình thì tỉ lệ tử vong liên quan đến virus Vũ Hán ở Đà Nẵng (5.8%) tương đương với tỉ lệ tử vong trong dân số (6%). So sánh này có thể giúp cho giới chức y tế và công chúng có cái nhìn công tâm hơn về tác động đến tử vong của dịch Vũ Hán ở Đà Nẵng. 

Dĩ nhiên, nhận xét đó chỉ đúng khi các giả định tính toán là đúng [4]. 

Nguyễn Tuấn

_____

[1] https://danang.gov.vn/chi-tiet?id=701&_c=40

[2] https://www.statista.com/statistics/1101014/vietnam-crude-death-rate

[3] Số liệu cập nhật về dịch Vũ Hán ở Đà Nẵng có thể theo dõi ở đây: 

https://soyte.danang.gov.vn/chi-tiet-tin-tuc?danhmuc=2001&p=1

[4] Giả định tính toán là như sau: (a) tỉ suất tử vong 6.3 trên 1000 dân số; (b) 80% ca tử vong xảy ra ở người trên 59 tuổi; (c) tỉ lệ tử vong trong dân số ở Đà Nẵng tương đương với tỉ lệ của cả nước; và (d) đa số ca nhiễm COVID-19 là trên 59 tuổi. Nếu một trong những giả định này sai thì nhận xét cũng sai.