VỀ RULER & CHIEFTAIN NÊN DỊCH RA SAO ?

Về ruler & chieftain nên dịch ra sao ? Trong dịch phẩm Nhìn lại lịch sử Phù Nam, thầy TS Hà Hữu Nga dịch ruler & chieftain đều...

Về ruler & chieftain nên dịch ra sao ?

Trong dịch phẩm Nhìn lại lịch sử Phù Nam, thầy TS Hà Hữu Nga dịch ruler & chieftain đều là "thủ lĩnh".

Nhưng ruler thì làm thế nào là thủ lĩnh nhỉ ? Theo mình hiểu thì:

1. Chief có nghĩa là "highest in rank or power; most important or prominent; supreme, best, placed above the rest".  Như vậy, có thể trong tiếng Việt, chief được gọi là một thủ lĩnh, như là một "thủ lĩnh người da đỏ"

2. Chieftain cũng đồng nghĩa với Chief, nhưng khi viết về một bộ tộc sơ khai, thì người ta thường dùng "chieftain", nên chắc là trong tiếng Việt, chúng ta gọi là "tù trưởng", ví dụ các vị tù trưởng thời Hùng Vương

3. Ruler có nghĩa là "a person exercising government or dominion".  Như vậy ruler là nhà cai trị.  Một thủ lĩnh hay một tù trưởng có thể là nhà cai trị, nhưng một nhà cai trị không hẳn là một thủ lĩnh hay một tù trưởng, do vậy dịch ruler là "thủ lĩnh" là hoàn toàn không chính xác.

Không hiểu các học giả Việt Nam có bị bắt buộc PHẢI học về tiếng Việt và Hán Việt kỹ càng không, trước khi họ ra trường, bạn nhỉ ? Hay kiến thức tiếng Việt của họ cũng là "đại khái" ? Còn khi họ đọc bài viết học thuật Anh ngữ thì sao, họ có đọc kỹ không, hay lại là đọc để hiểu đại khái ? 

Mà ở đâu ngày nay các bạn có thể kiếm những quyển sách từ điển Việt ngữ giảng thiệt kỹ những thuật ngữ Anh ngữ này bạn nhỉ ? Mình đọc các dịch phẩm học thuật Việt ngữ, mình thấy có 1 vấn đề, đó là nhiều dịch giả rất thường hay dịch đại khái, nhưng dịch bài học thuật mà dịch đại khái, như thế có phải là sẽ cho ra những bọn người học giả và độc giả chỉ hiểu đại khái, nói chung chung, và là những con bò học thuật không ? 

Và điều này lại nêu ra một điều khác - có phải là Viện Ngôn Ngữ Học Việt Nam là một cái viện hoàn toàn vô dụng không ? Mình yêu tiếng Việt và bây giờ thì có lẽ mình phải tự đi học tiếng Việt.  Một dân tộc có 4 ngàn năm lịch sử, mà đến nay, không có cả những quyển từ điển hay các phương tiện đúng đắn giúp độc giả, thì thứ tiếng ấy có gì "giàu và đẹp" để mà khoe, bạn nhỉ ? 

Regards

Brian