TINH HOA CHẢNH CHÓ CÓ CẦN KHÔNG?

TINH HOA CHẢNH CHÓ CÓ CẦN KHÔNG?  VN có tầng lớp tinh hoa không? Tầng lớp tinh hoa là nhóm người tinh túy nhất của xã hội, họ thường giàu có...

TINH HOA CHẢNH CHÓ CÓ CẦN KHÔNG? 

VN có tầng lớp tinh hoa không?

Tầng lớp tinh hoa là nhóm người tinh túy nhất của xã hội, họ thường giàu có, quyền thế, có địa vị xã hội, có hiểu biết rộng về kinh tế, chính trị, nghệ thuật... Họ có vai trò dẫn dắt, làm gương cho giới bình dân noi theo. 

Họ thường xuất thân là quý tộc, quan lại và các gia tộc lớn làm quan hay trí thức lớn trong nhiều đời. 

Theo hiểu biết lịch sử của mình tầng lớp tinh hoa xuất thân quý tộc còn rơi rớt lại là quý tộc nhà Nguyễn. Còn quý tộc của các triều đại trước như Lý, Trần, Lê đều không còn tăm tích gì, tức là đã bị bình dân hóa. 

Sở dĩ quý tộc nhà Nguyễn còn giữ được cốt cách tinh hoa là do từ thời Minh Mạng đã có những quy định chặt chẽ trong hoàng tộc như cách đặt tên... Còn các dòng quý tộc trước đó thường không có quy định chặt chẽ như nhà Nguyễn nên không còn dấu vết tinh hoa. Tuy nhiên giới tinh hoa quý tộc VN không có những dòng họ lâu đời mấy trăm năm như ở Tây Âu. 

Tinh hoa điển hình thuộc thành phần quan lại là gia tộc ông Hoàng Cao Khải. Hầu hết giới tinh hoa thời Pháp thuộc cũng chỉ có gốc gác vài 3 đời, tức là tinh hoa mới nổi, như gia tộc các ông Nguyễn Tường Tam, Nguyễn Văn Vĩnh, Phạm Quỳnh... Một số gia tộc làm quan cho nhà/chúa Nguyễn thì có truyền thống hơn, như gia tộc Hồ Đắc, Nguyễn Khoa... 

Năm 1945, với việc ra đời của nhà nước CS, thì tầng lớp tinh hoa bị buộc phải thủ tiêu ở miền Bắc, rồi tới miền Nam. Tinh hoa bị coi là tư sản và tiểu tư sản, kể cả trí thức thì bác Mao cũng coi không bằng cục phân, mà bác Hồ thì phải theo chân bác Mao. 

Sau năm 54, cán bộ nhà nước mà có lối sống tiểu tư sản là bị các đồng chí đấu tố ngay. Nhưng có 1 sự lạ, là chính ông Giáp lại tỏ ra tiểu tư sản ngay cả ở chiến khu lẫn sau này. Ông vẫn cầm ba toong, đội mũ phớt, mặc veston, đi giày tây, chả khác gì 1 anh công chức thuộc địa, sau này khi mặc quân phục thì ông mới bỏ thói tiểu tư sản kia! Có lẽ vì ổng đã học hết tú tài Tây, lẽ ra cũng phải làm quan rồi. Lại còn học Albert Sarraut, là trường Tây nữa. 

Sau năm 54, bần cố nông thành giai cấp lãnh đạo, nên tầng lớp tinh hoa ở HN 1 là té sang Pháp (như ông Hoàng Xuân Hãn), 2 là di cư vào Nam, số ít còn lại thì ở lại theo CS. Những người ở lại vẫn cố duy trì cốt cách tinh hoa, như gia tộc ông Tôn Thất Tùng, Hồ Đắc Di... Nhưng không dám lộ liễu về độ sang chảnh. Kể từ đó, không còn xuất hiện thêm những gia tộc tinh hoa mới nữa. Gia tộc tinh hoa cũ cũng bị mai một về cốt cách, lối sống, cho hợp với chế độ mới. Có người là quý tộc mà phải đổi họ hay tên đệm, để giả làm bình dân! 

Trong Nam thì giai đoạn VNCH vẫn duy trì được các gia tộc tinh hoa. Tuy nhiên, miền Nam với lối sống Mỹ cũng không tôn trọng truyền thống lắm, nên giới tinh hoa quý tộc cũng không có vai trò lớn hay vị trí nổi bật trong chính trị, kinh tế, xã hội miền Nam. 

Sau 75 thì miền Nam cũng như miền Bắc, thói tiểu tư sản đều phải bị bài trừ, như tàn dư của chế độ cũ hủ bại. Từ đó đến nay đã là 2 thế hệ, đủ để thủ tiêu hầu hết giới tinh hoa chính thống VN. Những gia tộc tinh hoa còn sót lại phải rút về làm du kích, tức là cũng chỉ sang chảnh kín đáo, tiểu tư sản ở trong tâm, chứ mà mở mồm chảnh chó với bần nông thì sẽ bị bần nông chửi cho sml! 

Mình để ý, ở SG vẫn còn có tý bóng dáng tinh hoa khi thấy 1 bác sửa xe đáng tuổi bố mình, khi nhận tiền sửa xe còn cầm 2 tay kính cẩn cám ơn. Tức là trong Nam vẫn còn có tý tôn ty trật tự, còn ngoài Bắc thì cứt lộn lên đầu từ năm 54.

Ngoài Bắc gần như xóa sổ giới tinh hoa truyền thống. Như trong 1 số stt khác mình đã viết, là khái niệm "người HN" đã biến mất từ năm 54. Từ đó HN bị nông thôn hóa, tinh hoa bị bần nông đồng hóa vãn. Ở HN, giới lao động chả việc gì phải nể nang giới nhà giàu, trí thức. Bọn tinh hoa mà láo là bần nông chửi chết ngay. Đcm mày tư cách gì mà khinh bố mày? Mày tưởng có tiền, có chữ mà đã to à? 

Thêm nữa, chế độ CS còn chế ra thêm tầng lớp "tinh hoa mới", còn gọi là tinh hoa nửa mùa, chỉ có bề nổi. Ví dụ, AE QL, con buôn tiền thì vô biên, nhưng xôi thịt, không biết gì về nghệ thuật hàn lâm, kiến thức khai phóng như lịch sử, chính trị...hầu như không có. Tức là tiền và quyền thì như tinh hoa, còn tư tưởng và hiểu biết thì như bần nông! Tục gọi là anh em tinh bông. 

AE tinh bông bây giờ ngộ nhận mình là tinh hoa, có trách nhiệm khai hóa văn minh, dẫn dắt nhân dân tiến lên CNXH. Như anh ĐCB chẳng hạn, anh tự nhận là không biết gì về nhạc cổ điển, nhưng mới nghe cũng thấy phê phết! Còn tiền của ảnh thì ngang tầm tinh hoa rồi. Chắc 90% quan lại bây giờ ở dạng đó. Tiền và quyền thì rất nhiều nhưng hiểu biết về nghệ thuật, thậm chí cả chính trị không bằng mấy chú SV chịu khó nghiên cứu. Một số quan lại trẻ, du học về, thì còn có chút hiểu biết nghệ thuật. Nhưng chắc 100% anh em tinh bông không hề có trách nhiệm xã hội, khai trí, đại khái không thể là tấm gương sáng cho bần nông noi theo như giới tinh hoa từng làm. 

Trong khi đó, tầng lớp tinh hoa ở nước Anh có những gia tộc quý tộc vài trăm năm, được tham gia Viện Nguyên lão, sau này là Thượng viện Anh. Họ vẫn là 1 thế lực được giới bình dân kính trọng, đứng đầu là nhà vua. 

Tóm lại là VN bây giờ coi như không còn tầng lớp tinh hoa nữa (còn 1 ít du kích hoạt động bí mật thôi), còn lại đa số là anh em tinh bông trọc phú. Nhưng không phủ nhận là dần dần vẫn xuất hiện tầng lớp tinh hoa mới xuất thân là các trí thức có lối sống và phong cách gần như giới tinh hoa truỳên thống, nhưng tiếc là thành phần này chưa đủ đông, lép vế xa với tinh bông về tiền và quyền. Vì thế mà tinh bông vẫn là leader, là tấm gương sáng cho bần nông noi theo. Con nhang follow mấy anh tinh bông cũng đến cả trăm ngàn.

Trường hợp gia đình ca sỹ Mỹ Linh, về hiểu biết nghệ thuật, sự giàu có và lối sống văn minh thì cũng có dấu hiệu của tinh hoa mới, nhưng chưa đầy đủ, họ mới là tấm gương mờ mờ cho giới văn nghệ sỹ không xôi thịt, chứ sức ảnh hưởng chưa thể lan rộng ra xã hội. Mình đánh giá họ chưa bằng nhạc sỹ Tuấn Khanh về sức ảnh hưởng. 

Tuy vai trò của giới tinh hoa hiện nay thật sự là rất thấp nhưng vẫn cần phải phát triển. Bởi vì không có sự phát triển tri thức nào mà toàn dân cầm tay nhau dàn hàng ngang cùng tiến được, mà vẫn phải có giới tinh hoa dẫn đường, làm gương. Ở các nước phát triển thì giới trung lưu đã có trình độ nhận thức và hiểu biết tiệm cận với tinh hoa rồi, nên họ mới có thể tiến tới dân chủ, bình đẳng giữa các tầng lớp nhân dân. 

Còn ở VN, khi đa phần dân trí là thấp, tinh bông cũng tương tự, chỉ được cái nhiều tiền hơn, thì việc hình thành tầng lớp tinh hoa mới là tối cần thiết. Không như 1 số AE bây giờ nhân danh số đông bần nông phủ nhận hoàn toàn vai trò của giới tinh hoa, coi sự dẫn dắt của họ là phản dân chủ. 

Trong lịch sử hình thành các chế độ dân chủ ở phương Tây thì DC bao giờ cũng bắt đầu từ giới tinh hoa rồi mới tới dân lao động, các cuộc CM tư sản đều do tinh hoa lãnh đạo. Còn các cuộc CM vô sản do bần nông lãnh đạo thì thường không có kết thúc có hậu, chỉ thấy tốn xương máu và phát triển kém. Đó cũng là đúng quy luật phát triển, người giỏi phải lãnh đạo người dốt, không có chuyện ngược lại.

Chính Quốc Dương