BẢY NỔ

BẢY NỔ Hoa Kỳ có ông Bảy Đờn, còn Việt Nam có ông Bảy Nổ. Ông Bảy Nổ hồi mới nhậm chức đi tỉnh nào cũng hô hào phải là đầu tàu. Được ít lâu,...

BẢY NỔ

Hoa Kỳ có ông Bảy Đờn, còn Việt Nam có ông Bảy Nổ. Ông Bảy Nổ hồi mới nhậm chức đi tỉnh nào cũng hô hào phải là đầu tàu. Được ít lâu, thấy người ta cười quá, nên dẹp luôn đầu tàu. Giờ thì chuyển sang dự báo cho năm…2045, tức là 25 năm tới.

Ở diễn đàn các doanh nghiệp Việt thì dự báo năm 2045 Việt Nam có doanh nghiệp hàng đầu thế giới. Khi đi thăm cảng Cái Mép thì dự báo năm 2045 cảng Cái Mép sẽ tầm cỡ cảng Singapore, tức là cảng hàng đầu thế giới. 

Hai mươi lăm năm nữa là một khoảng thời gian dài với nhiều thay đổi. Không ai biết thế giới và Việt Nam sẽ thay đổi như thế nào trong 25 năm tới. Ví dụ, 25 năm trước không ai hình dung được hôm nay chúng ta có điện thoại thông minh, dùng mạng xã hội để tương tác, sự xuất hiện của các xe tự lái, mạng 5G, đồng tiền mật mã…

Phát biểu của ông thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nếu nói ngoại giao là một lời động viên xã giao trong buổi gặp mặt các doanh nghiệp vì nhiều lắm là ông tiếp tục làm việc thêm 5 năm nữa, và không ai biết là các chính sách Việt Nam sẽ thế nào trong những năm tới với những lãnh đạo mới, chưa nói đến là các công nghệ của thế giới thay đổi vùn vụt mà không ai dự đoán được. Còn nói một cách dân dã thì đó là nổ. Nổ tức là nói dóc, nói cho vui, nói cho sướng miệng mà không có suy xét đến các yếu tố thực tế. 

Một đất nước muốn có những doanh nghiệp hàng đầu trước hết đất nước đó phải có những nền tảng về khoa học kỹ thuật. Một công ty không thể phát triển về lâu dài trên trường quốc tế nếu đất nước thiếu tích trữ và phát triển những công nghệ hầu cạnh tranh với các đối tác khác. 

Trong mấy mươi năm qua, nền giáo dục, khoa học, kỹ thuật Việt Nam vẫn là con số không tròn trĩnh so với những tiến bộ của thế giới. Nếu cứ đà này, trong vài mươi năm nữa, Việt Nam sẽ tiếp tục đứng sau Singapore, Malaysia, Thái Lan, và Indonesia về khoa học công nghệ, trở thành một nước làng nhàng trong khu vực, là một điều chắc chắn chứ không là một dự đoán nữa. Hãy nhìn xem, trong 10 năm qua giáo dục dưới thời của Nguyễn Thiện Nhân và Phùng Xuân Nhạ có đạt được sự tiến triển nào hay là tệ hơn? 

Đừng ví von Việt Nam với Trung Quốc. Trung Quốc đã đi những bước dài trong khoa học và công nghệ. Họ đã từng mời một Hoa kiều làm bộ trưởng phụ trách lĩnh vực này vì họ nhận thấy người trong nước không đủ khả năng để dẫn dắt khoa học nước họ bắt kịp Âu Mỹ. Các trường đại học của họ được cải cách để hoạt động theo mô hình của Mỹ, dù có ban đảng sự bên trong. Các chương trình dạy học tương tự như phương Tây và dạy hoàn toàn bằng tiếng Anh ngày càng nhiều. Các giáo sư, nhà khoa học nước ngoài đủ các quốc tịch được họ mời gọi hợp tác làm việc đủ cả trong các lĩnh vực từ giáo dục, khoa học, cho tới làm lãnh đạo các công ty tư nhân. Vì vậy mà khoa học công nghệ của họ đã vượt xa Việt Nam rất nhiều, đến độ các nước Âu Mỹ phải e dè, lo sợ. 

Tại sao không thể có những lãnh đạo giỏi đảm nhiệm vị trí giáo dục ở Việt Nam? Bởi vì đơn giản là trong nội bộ đảng Cộng sản không còn nhân sự nào khá hơn cả. Người ta có thể dễ dàng đào tạo một công an để đe doạ người dân bằng súng đạn, dùi cui, và nhà tù. Và ai cũng có thể làm lãnh đạo như ông Bảy Nổ đi thăm chỗ này, chỗ kia, chỉ cái này hô cái kia. Nhưng để đào tạo được một bộ trưởng bộ giáo dục thì không dễ. Nó đòi hỏi một người nhân văn, một người hiểu các triết lý trong việc đào tạo con người, một người được đào tạo về quản lý, một người hiểu thế giới và liên tục cập nhật về các xu hướng phát triển của thế giới, điều đó vượt quá khả năng của những lãnh đạo cộng sản hiện nay. Vì vậy mà đừng hi vọng gì các lãnh đạo cộng sản hiện nay có khả năng cải cách giáo dục khoa học. Nguyễn Thiện Nhân, Phùng Xuân Nhạ là những người khá nhất của họ rồi. Muốn cải cách giáo dục họ phải mời những người ở nước ngoài về lãnh đạo, ít nhất là ở các bộ giáo dục, khoa học công nghệ. Điều này là hoàn toàn bất khả thi trong hoàn cảnh hiện tại. 

Mà khi các lãnh đạo cộng sản hiện nay không có khả năng cải cách hệ thống giáo dục, khoa học và công nghệ thì hi vọng gì Việt Nam có những thành tựu tầm cỡ trong vòng 25 năm nữa để mà nổ? 

Nguyễn Huy Vũ

20.3.2021