Đọc lại về mũ Hổ Đầu được cho là của ngài Nguyễn Tri Phương #chu_Vu_Kim_Loc Trong bài viết Kiến giải về chiếc mũ và áo được cho là của Nguy...
Đọc lại về mũ Hổ Đầu được cho là của ngài Nguyễn Tri Phương
#chu_Vu_Kim_Loc
Trong bài viết Kiến giải về chiếc mũ và áo được cho là của Nguyễn Tri Phương của chú Vũ Kim Lộc (xem >> https://thanhnien.vn/van-hoa/kien-giai-ve-chiec-mu-va-ao-duoc-cho-la-cua-nguyen-tri-phuong-1253304.html), chú Lộc có phân tích về chiếc mũ Hổ Đầu có trong quyển Early photography Viet Nam, rằng là "Đây là loại mũ Hổ Đầu của triều Nguyễn, loại được cấp cho Võ quan có phẩm hàm từ Tam phẩm đến trên Nhất phẩm để đội trong lễ Thường triều."
Nhưng đáng tiếc theo mình đọc bộ Hội Điển, thì chú Lộc đã nhận định sai
Bởi vì:
****
(1) Theo quyển 78 bộ Hội Điển phần Mũ Áo Quan Văn Quan Võ, thì từ thời Gia Long trở đi, với các cấp bậc từ nhất phẩm đến tam phẩm, mũ hổ đầu thường triều dành cho võ ban chưa bao giờ là chạm giao long cả . Mà chính xác là, mũ hổ đầu cho võ ban:
(a) Chánh / Tòng Nhất phẩm: chạm thêu con kỳ lân
(b) Chánh / Tòng Nhị phẩm: chạm thêu con bạch trạch
(c) Chánh / Tòng Tam phẩm: chạm thêu con sư tử
Nên theo bộ Hội Điển, thì thời Nguyễn, mũ Hổ Đầu dành cho võ ban từ nhất phẩm đến tam phẩm dùng trong thường triều, không có việc mũ Hổ Đầu thường triều chạm Giao Long như chú Vũ Kim Lộc khẳng định
Vậy cái mũ Hổ Đầu này, không là mũ Hổ Đầu võ ban thường triều của nhà Nguyễn
****
(2) Nếu vậy, thì cái mũ Hổ Đầu này là thuộc cấp bậc nào ?
Thì cũng trong phần Mũ Áo Quan Văn Quan Võ trên, cho ta biết là vào thời Thiệu Trị 5 (năm 1845):
----
Bộ Lễ tâu lời dụ, bàn tâu lên được chỉ chuẩn: Phẩm phục của các quan văn võ: Đại triều thì bên văn dùng mũ phốc tròn, bên võ dùng mũ phốc vuông. Đai và thân đai bằng sa trúc nấu kỹ, bọc đoạn, lông đỏ ...
Lại đình nghị tâu lên được chỉ chuẩn: Các viên thống quản, thị quản ở dinh vệ các quân có mũ đầu hổ, áo mãng lan do nhà nước cấp để phòng đi theo hầu, năm trước chưa có qui tắc sẵn. Nay định: ... Mũ dùng bác sơn bằng vàng, phía trước phía sau 3 hoa vàng, 2 con giao long, 1 bờm hổ, cổ đồ thùy văn đều 2, và ở bên bọc bằng sợi quấn.
Cai quản thì ... mũ có 1 hoa vàng ở đằng trước, còn mũ áo khác cũng như thống quản ...
Lại nghị định ... Chưởng phủ đô thống, thì mũ trang sức thêm 2 ngọn lửa cháy ở đằng trước, Thống chế và chưởng vệ sung quản lĩnh thị vệ đại thần thì các hạng trang sức bằng vàng y như cũ, vệ úy thì bớt đi 2 con giao long vàng ở đằng trước mũ, phó vệ úy thì bớt đi 2 con giao long vàng 1 hoa vàng ...
---
Và sử Đại Nam Thực Lục (Tập 6) còn viết rõ hơn:
----
Ất Tỵ, Thiệu Trị năm thứ 5 [1845] ... Định rõ dinh vệ các quân nên cấp mũ áo khi theo hầu đi hỗ giá. Trước đây các vệ quân, quan thống quản, cai quản được Nhà nước cấp cho mũ hổ đầu, áo mãng lạn, để phòng khi theo đi hỗ giá, có người đã chế cấp cho, cũng có người vẫn chưa được. Đến đây, bộ Lễ tâu rằng : "Từ trước, nguyên cấp áo mũ, đều chế cấp giống nhau, hỗn độn không phân biệt ; nay triều phục các quan văn võ đã bàn định thứ bậc, thì hạng áo mũ [của quân nhân] này cũng nên châm chước nghĩ định để cho có thứ bậc (mẫu cũ : trang sức bằng vàng, 1 cái bác sơn hổ kỳ, đằng trước hoa, rồng đều hai, đằng sau 1 hoa ; trên chỏm mũ, bao đồ bát cổ có 2 đường rủ xuống, viền chung quanh 4 đường ; nay cứ mẫu cũ chước lượng thêm bớt : mũ, chưởng phủ đô thống, thêm hai hình lửa cháy bằng vàng ở đằng trước ; thống chế và chưởng vệ sung quản lĩnh thị vệ đại thần, trang sức bằng vàng như cũ ; vệ úy, bớt 2 rồng vàng đằng trước ; phó vệ úy, bớt 2 rồng vàng đằng trước, có 1 hoa bằng vàng ; áo, chưởng phủ đô thống, dùng sắc tử đàn ; thống chế chưởng vệ, sắc mộc hồng ; vệ úy, sắc thâm tương ; phó vệ úy, sắc bảo lam và thiên thanh). Vua chuẩn y.
----
Như vậy, thì các đoạn văn trên, chúng ta thấy rõ:
(a) Mũ hổ đầu mà có 2 con giao long (cùng với áo mãng lạn) mà có trước thời Thiệu Trị 5 (năm 1845) là "để phòng khi đi theo hộ giá", chứ không là mũ thường triều võ ban
(b) Từ thời Thiệu Trị trở đi, mũ thường triều võ ban là mũ Phốc Vuông, nên không có việc mũ Hổ Đầu là mũ thường triều võ ban nữa
(b) Khi chúng ta nhìn vào mũ Hổ Đầu trên, thấy rõ là có "2 con giao long" và "1 bờm hổ" (chắc là hình mặt hổ phù dữ tợn bên trên), nên có thể đoán đây chính là loại mũ Hổ Đầu dành cho các viên thống quản, thị quản ở dinh vệ các quân, và nếu mà có thêm 2 ngọn lửa cháy đằng trước, thì là dành cho Chưởng phủ Đô Thống
Nên vì vậy, Mũ Hổ Đầu có 2 con giao long này là loại mũ xuyên suốt thời Nguyễn, dùng để các quan võ, từ thống quản đến thị quản và Chưởng dinh Đô Thống theo hầu "hộ giá", chứ không liên quan gì đến mũ võ ban thường triều như chú Lộc khẳng định cả.
Mời các bạn tham khảo
Dĩ nhiên mình có thể sai, nếu có mời bạn lên tiếng để mình cùng học hỏi
Thanks
Brian
Không có nhận xét nào