GIẢI PHÓNG LÀ GÌ ?

Giải Phóng là gì ?  Theo Viện Ngôn Ngữ Học và thầy Hoàng Phê, thì Giải Phóng được định nghĩa: (1) Làm cho được tự do, cho thoát khỏi bị nước...

Giải Phóng là gì ? 

Theo Viện Ngôn Ngữ Học và thầy Hoàng Phê, thì Giải Phóng được định nghĩa:

(1) Làm cho được tự do, cho thoát khỏi bị nước ngoài nô dịch chiếm đóng, ví dụ Giải phóng đất nước

(2) Làm cho được tự do, cho thoát khỏi địa vị nô lệ hoặc tình trạng bị áp bức, kiềm chế, ràng buộc, ví dụ Giải phóng nô lệ, giải phóng phụ nữ

(3) Làm thoát khỏi tình trạng bị vướng mắc, cản trở, ví dụ Kéo cây đổ sang một bên để giải phóng lối đi

(4) Làm cho thoát ra một chất nào đó hay năng lượng, ví dụ Nguyên tử giải phóng năng lượng của nó

Nhưng nếu bạn suy gẫm kỹ lại:

****

(a) Nếu đã có định nghĩa (2) thì cần gì đến định nghĩa (1) hả bạn ? Định nghĩa (2) "Làm cho được tự do, cho thoát khỏi địa vị nô lệ hoặc tình trạng bị áp bức, kiềm chế, ràng buộc" đã là bao gồm cho cả việc áp bức từ nước ngoài hay người trong nước rồi mà đúng không ?

Thế hóa ra là Viện Ngôn Ngữ Học lẫn thầy Hoàng Phê do "thừa giấy làm gì chẳng vẽ voi" nên vẽ cả việc "giải phóng" liên quan đến "nước ngoài" nào à ? Thế còn "giải phóng" từ người trong 1 nước, ví dụ nhà Trịnh Đàng Ngoài đánh bại nhà Nguyễn Đàng Trong có là "giải phóng" không, hay là người 1 nước hay 1 dân tộc đánh nhau là "không giải phóng" cho nhau ? 

Nên không biết Viện Ngôn Ngữ Học và thầy Hoàng Phê có suy nghĩ kỹ chưa cho Định nghĩa (1) thừa và Định nghĩa (2) nhỉ ?

****

(b) Nếu định nghĩa (2) Giải Phóng là "Làm cho được tự do, cho thoát khỏi địa vị nô lệ hoặc tình trạng bị áp bức, kiềm chế, ràng buộc", thế thì mình có thể nói khi các cán bộ công an đi bắt đĩ là giải phóng đúng không, vì đâu có phải ai cũng muốn đi làm đĩ đâu, chắc có bị bắt buộc mà ? Ví dụ mình có thể viết "các cán bộ chiến sĩ công an đã giải phóng những cô đĩ Thành phố Hồ Chí Minh trong cuộc ra quân đầu năm 2022" không ? Nếu bạn cho dùng từ "giải phóng" như thế là sai, thì sai ở đâu ?

****

(c) Ở bên Mỹ, mình dùng Anh ngữ, và trong cả 5 trường hợp trên, trong Anh ngữ đều có các từ riêng biệt mà người ta dùng để chỉ cho các trạng thái lẫn trường hợp ấy cả. Ví dụ:

(1) "Giải phóng đất nước" thì dùng động từ Liberate

(2) "Giải phóng nô lệ" thì dùng động từ Emancipate

(3) "Giải phóng các cô đĩ trong động đĩ" thì dùng động từ Rescue

(4) "Giải phóng lối đi" thì dùng động từ Clean Up or Clear (clear roads)

(5) "Giải phóng năng lượng" thì dùng động từ Energy Release (chứ không là Energy Liberation há)

Và đọc từ nào trong Anh ngữ, người ta cũng có thể hình dung khái niệm, trạng thái và những hành động liên quan đến từ ngữ ấy cả

Còn tiếng Việt, khi đọc Giải Phóng, một độc giả như mình không hiểu, là Giải Phóng ấy nó là một từ thiêng liêng chỉ cho những người trẻ miền Bắc hy sinh thanh xuân để đi "giải phóng miền Nam", hay thật ra chỉ là một cuộc bố ráp thường ngày của các cán bộ công an nhằm "bắt đĩ", hay là của một nhơn viên hốt rác dọn dẹp sạch sẽ đường phố sau cơn bão ? 

Mà việc Viện Ngôn Ngữ Học và thầy Hoàng Phê chỉ cho người Việt dùng một từ "Giải Phóng" cho đủ thứ trạng thái như thế, thì bạn đừng nên trách người ta chê cười "Giải Phóng". Vì "Giải Phóng" ở bên Việt ngày nay, nó đâu có còn là một từ thiêng liêng, chỉ cho hành động vì nước, mà nó còn dùng cho cả dân đi hốt rác lượm băng vệ sinh bỏ ngoài đường, hay các cán bộ công an đi "bắt đĩ", rất khác với cách dùng từ trong xã hội bên Mỹ.

Mà tiếng Việt chắc đâu có thiếu từ khác nhau để dùng trong các trường hợp này (ví dụ giải phóng / giải cứu / giải tỏa / phóng thích / thông đường, dọn dẹp, v.v & v.v). Tại sao Viện Ngôn Ngữ Học và người Việt Nam lười đến mức độ họ lại đem luôn cả từ "Giải Phóng" đầy thiêng liêng của họ, và cho nó thành ra là một từ dùng luôn cho cả việc "thu dọn băng vệ sinh bỏ ở các nơi cống rãnh" hay "bắt đĩ" luôn vậy bạn ? Viện Ngôn Ngữ Học và người Việt Nam có nên cảm thấy xấu hổ không ?

À, và sẵn luôn, thế nếu "Giải Phóng" có thể hiểu thượng vàng hạ cám như thế, thì chúng ta có thể gọi các cán bộ công an đi bắt đĩ là các "Giải phóng quân" không ? Chúng ta có gọi những nhơn viên hốt rác là "giải phóng quân" không, và Brian Wu, người nêu ra đủ thứ vấn đề trong học thuật, để giúp độc giả nâng cao kiến thức là "giải phóng quân" luôn không ?

Thế ai không là "giải phóng quân" thế bạn nhỉ ?

Và các cán bộ Viện Ngôn Ngữ Học Việt Nam có biết những điều vô lý này không ? Hay họ vẫn sống trong vỏ sò của họ và vẫn muốn dạy chúng ta về Việt ngữ ngày ngày bạn nhỉ ?

Thanks

Brian