Cựu Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte bị bắt: Cột mốc trong cuộc chiến pháp lý quốc tế Ngày 11 tháng 3 năm 2025, cựu Tổng thống Philipp...
Cựu Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte bị bắt: Cột mốc trong cuộc chiến pháp lý quốc tế
Ngày 11 tháng 3 năm 2025, cựu Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã bị cảnh sát nước này bắt giữ tại sân bay quốc tế Ninoy Aquino ở Manila ngay khi ông trở về từ Hong Kong. Việc bắt giữ diễn ra theo lệnh của Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC), đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong cuộc điều tra kéo dài nhiều năm về các cáo buộc “tội ác chống lại loài người” liên quan đến chiến dịch chống ma túy khốc liệt trong nhiệm kỳ của ông.
Bối cảnh vụ bắt giữ
Rodrigo Duterte, người giữ chức Tổng thống Philippines từ năm 2016 đến 2022, nổi tiếng với chính sách “cuộc chiến chống ma túy” không khoan nhượng. Trong thời gian ông tại vị, hàng ngàn người bị nghi là buôn bán hoặc sử dụng ma túy đã thiệt mạng trong các cuộc truy quét của cảnh sát và các nhóm tự vệ. Theo số liệu chính thức từ chính phủ Philippines, ít nhất 6.000 người đã chết, nhưng các tổ chức nhân quyền quốc tế ước tính con số thực tế có thể lên tới 20.000 hoặc thậm chí 30.000 người. Những cáo buộc về giết người ngoài vòng pháp luật đã khiến ICC mở cuộc điều tra từ năm 2018, khi Duterte vẫn còn đương nhiệm.
Philippines rút khỏi ICC vào năm 2019 dưới lệnh của Duterte, khi ông tuyên bố không công nhận thẩm quyền của tòa án này đối với nước mình. Tuy nhiên, ICC vẫn tiếp tục điều tra, cho rằng các hành vi bị cáo buộc xảy ra khi Philippines vẫn là thành viên của tổ chức. Đến năm 2023, cuộc điều tra được khởi động lại sau khi ICC cho rằng các nỗ lực điều tra nội bộ của Philippines không đủ thuyết phục.
Diễn biến dẫn đến逮捕 (bắt giữ)
Vào ngày 7 tháng 3 năm 2025, ICC chính thức phát hành lệnh bắt giữ Duterte, với lý do có “cơ sở hợp lý để tin rằng” các vụ tấn công nhằm vào dân thường trong chiến dịch chống ma túy là “phổ biến và có hệ thống”. Lệnh này được chuyển qua Interpol, và chính quyền Philippines dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. đã quyết định hợp tác, bất chấp những tuyên bố trước đó của Marcos về việc không công nhận ICC. Sự thay đổi lập trường này được cho là một động thái chiến lược nhằm đối phó với ảnh hưởng chính trị còn sót lại của Duterte, người vẫn giữ được sự ủng hộ từ một bộ phận lớn dân chúng.
Duterte bị bắt ngay sau khi máy bay từ Hong Kong hạ cánh xuống Manila. Hình ảnh lan truyền trên mạng xã hội cho thấy ông được đưa đến căn cứ không quân Villamor dưới sự giám sát chặt chẽ của cảnh sát. Các luật sư và đồng minh của Duterte đã phản đối kịch liệt, gọi đây là hành động “vi phạm quyền hiến định” và yêu cầu được gặp ông, nhưng đều bị từ chối trong giai đoạn đầu.
Phản ứng từ các bên
Việc bắt giữ Duterte đã gây ra làn sóng tranh cãi dữ dội. Những người ủng hộ ông, bao gồm cả con gái ông – Phó Tổng thống Sara Duterte – đã lên tiếng chỉ trích, cho rằng đây là âm mưu chính trị nhằm triệt hạ gia tộc Duterte. Trong khi đó, các tổ chức nhân quyền như Human Rights Watch hoan nghênh động thái này, gọi đó là “bước tiến quan trọng cho công lý” tại Philippines. Nhiều người thân của các nạn nhân trong cuộc chiến chống ma túy cũng bày tỏ sự nhẹ nhõm, hy vọng vụ việc sẽ mở ra cơ hội đòi lại công bằng.
Tuy nhiên, Duterte không phải là không có tiếng nói phản biện. Trong một video được truyền thông địa phương công bố ngay sau khi bị bắt, ông đặt câu hỏi: “Tôi bị bắt theo luật nào? Tội danh của tôi là gì?” Ông cũng từng tuyên bố tại một sự kiện ở Hong Kong vài ngày trước đó rằng sẵn sàng chấp nhận bị bắt nếu đó là “số phận” của mình, nhưng khẳng định mọi hành động trong nhiệm kỳ là vì “hòa bình và cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dân Philippines”.
Hệ quả và tương lai
Vụ bắt giữ Duterte không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn mang ý nghĩa chính trị sâu sắc. Nó có thể đánh dấu sự suy yếu của gia tộc Duterte – một thế lực từng thống trị chính trường Philippines – đồng thời củng cố vị thế của chính quyền Marcos Jr. trong bối cảnh cạnh tranh quyền lực nội bộ. Về mặt quốc tế, đây là lần đầu tiên một cựu lãnh đạo Philippines bị bắt theo lệnh của ICC, đặt ra tiền lệ cho việc xử lý các cáo buộc tương tự trong tương lai.
Hiện tại, Duterte đang bị giam giữ và dự kiến sẽ được chuyển giao cho ICC tại The Hague để xét xử. Tuy nhiên, quá trình này có thể gặp nhiều trở ngại, từ kháng cáo pháp lý đến các cuộc biểu tình của những người ủng hộ ông. Dù kết quả ra sao, vụ việc này chắc chắn sẽ để lại dấu ấn lớn trong lịch sử chính trị và pháp lý của Philippines.
Đỗ Thành Công
Không có nhận xét nào