TRUMP GIẢI THỂ BỘ GIÁO DỤC – BƯỚC ĐI TÁO BẠO HAY RỦI RO LỚN? Ngày 20 tháng 3 năm 2025, Tổng thống Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp, chí...
TRUMP GIẢI THỂ BỘ GIÁO DỤC – BƯỚC ĐI TÁO BẠO HAY RỦI RO LỚN?
Ngày 20 tháng 3 năm 2025, Tổng thống Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp, chính thức khởi động quá trình giải thể Bộ Giáo dục Hoa Kỳ – một cơ quan được thành lập từ năm 1979 dưới thời Tổng thống Jimmy Carter. Đây là một động thái gây tranh cãi, phản ánh rõ ràng cam kết của Trump trong việc giảm thiểu sự can thiệp của chính phủ liên bang và trao quyền tự chủ cho các bang. Tuy nhiên, quyết định này không chỉ là một bước đi chính trị táo bạo mà còn đặt ra nhiều câu hỏi về tương lai giáo dục Mỹ và tác động của nó đến hàng triệu học sinh, sinh viên.
Lý do đằng sau quyết định
Trump và những người ủng hộ ông từ lâu đã coi Bộ Giáo dục là biểu tượng của sự quan liêu và “thiên vị ý thức hệ”. Họ lập luận rằng cơ quan này không chỉ tiêu tốn ngân sách mà còn áp đặt các chính sách không phù hợp với thực tế đa dạng của từng bang. Trong sắc lệnh, Trump nhấn mạnh rằng việc đóng cửa Bộ Giáo dục sẽ “giải phóng trẻ em và gia đình khỏi một hệ thống đang thất bại”, đồng thời khẳng định giáo dục nên được quản lý ở cấp địa phương – nơi mà theo ông, các bang sẽ làm tốt hơn. Đây cũng là một phần trong chiến lược lớn hơn của Trump nhằm thu hẹp quy mô chính phủ liên bang, điều mà ông đã hứa hẹn từ chiến dịch tranh cử.
Thêm vào đó, quyết định này dường như được thúc đẩy bởi sự hỗ trợ từ các đồng minh bảo thủ và các kế hoạch như Project 2025, vốn kêu gọi loại bỏ Bộ Giáo dục để giảm ảnh hưởng của các chính sách mà họ cho là “thức tỉnh” (woke) trong giáo dục, chẳng hạn như các chương trình về bình đẳng giới hay đa dạng văn hóa.
Tác động tiềm tàng
Dù ý tưởng trao quyền cho các bang nghe có vẻ hấp dẫn, thực tế không đơn giản như vậy. Bộ Giáo dục hiện quản lý các chương trình quan trọng như Title I (hỗ trợ trường học có học sinh thu nhập thấp), IDEA (hỗ trợ giáo dục đặc biệt), và khoản vay sinh viên trị giá 1,6 nghìn tỷ USD cho hơn 40 triệu người vay. Việc giải thể cơ quan này không có nghĩa là các chương trình đó biến mất ngay lập tức, nhưng chúng sẽ cần được chuyển giao sang các cơ quan khác hoặc để các bang tự quản lý. Quá trình này có thể gây gián đoạn lớn, đặc biệt nếu không có kế hoạch rõ ràng và sự phối hợp hiệu quả.
Hơn nữa, giáo dục ở Mỹ vốn đã chủ yếu do các bang và địa phương kiểm soát, với nguồn tài trợ từ liên bang chỉ chiếm khoảng 10-14% ngân sách trường công. Việc xóa bỏ Bộ Giáo dục có thể làm suy yếu các tiêu chuẩn chung và khả năng giám sát quyền dân sự trong giáo dục, đặc biệt đối với các nhóm yếu thế như học sinh khuyết tật hay học sinh nghèo. Nhiều nhà phê bình, bao gồm các tổ chức như Hiệp hội Giáo dục Quốc gia (NEA), lo ngại rằng động thái này sẽ làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng giữa các bang giàu và nghèo, nơi mà nguồn lực địa phương không đồng đều.
Thách thức pháp lý và chính trị
Dù Trump đã ký sắc lệnh, việc giải thể hoàn toàn Bộ Giáo dục đòi hỏi sự phê chuẩn của Quốc hội – một rào cản không dễ vượt qua. Với đa số mong manh tại Thượng viện và sự phản đối mạnh mẽ từ đảng Dân chủ, khả năng đạt được 60 phiếu để vượt qua thủ tục filibuster là rất thấp. Ngay cả trong nội bộ đảng Cộng hòa, không phải ai cũng ủng hộ hoàn toàn, vì nhiều bang đỏ (ủng hộ Cộng hòa) lại phụ thuộc nhiều vào các quỹ liên bang như Title I. Điều này cho thấy sắc lệnh của Trump có thể chỉ là bước đầu tiên trong một cuộc chiến pháp lý và chính trị dài hơi.
Việc Trump giải thể Bộ Giáo dục là một nước cờ táo bạo, phù hợp với triết lý “nước Mỹ trên hết” và giảm thiểu vai trò của liên bang. Tuy nhiên, nó cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro: từ sự gián đoạn trong quản lý giáo dục đến nguy cơ làm gia tăng bất bình đẳng. Trong khi những người ủng hộ ca ngợi đây là cơ hội để cải cách một hệ thống cứng nhắc, những người phản đối lại coi đây là một “trò chơi chính trị” có thể gây hại cho thế hệ tương lai. Dù kết quả ra sao, quyết định này chắc chắn sẽ định hình lại cách mà nước Mỹ nhìn nhận vai trò của chính phủ trong giáo dục – một lĩnh vực vốn đã luôn là tâm điểm của những cuộc tranh luận gay gắt.
Lê Sỹ Hùng
Không có nhận xét nào