Vào ngày 2/4/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố chính sách thuế quan mới, áp mức thuế cơ bản 10% lên tất cả hàng hóa nhập khẩu vào ...
Vào ngày 2/4/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố chính sách thuế quan mới, áp mức thuế cơ bản 10% lên tất cả hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ, trong đó Việt Nam phải chịu mức thuế đối ứng cao nhất là 46%, có hiệu lực từ ngày 9/4/2025. Đây là một phần trong chiến lược bảo hộ thương mại của Mỹ nhằm giảm thâm hụt thương mại và thúc đẩy sản xuất nội địa. Với vị thế là đối tác thương mại lớn của Mỹ, Việt Nam sẽ đối mặt với nhiều tác động kinh tế đáng kể từ chính sách này. Dưới đây là phân tích chi tiết về ảnh hưởng và các giải pháp khả thi.
Ảnh hưởng đến kinh tế Việt Nam
- Suy giảm kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ
Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm khoảng 28-30% tổng kim ngạch xuất khẩu, tương đương 136,6 tỷ USD trong năm 2024. Mức thuế 46% sẽ làm tăng giá hàng hóa Việt Nam tại Mỹ, khiến các sản phẩm như dệt may, da giày, điện tử, gỗ, và thủy sản mất sức cạnh tranh so với các quốc gia khác như Mexico, Ấn Độ, hay Thái Lan. Theo ước tính, nếu kim ngạch xuất khẩu không đổi (119 tỷ USD/năm), Việt Nam có thể phải chịu thêm khoảng 54,74 tỷ USD tiền thuế, tương đương hơn 10% GDP. Điều này có thể dẫn đến giảm 20-30% xuất khẩu sang Mỹ, gây áp lực lớn lên tăng trưởng kinh tế. - Tác động đến các ngành xuất khẩu chủ lực
- Dệt may và da giày: Mỹ chiếm gần 50% kim ngạch xuất khẩu dệt may của Việt Nam. Với thuế tăng, các doanh nghiệp như Vinatex, May 10, hay các nhà cung cấp cho Nike, Adidas sẽ đối mặt với nguy cơ giảm đơn hàng hoặc phải giảm giá bán, từ đó ảnh hưởng đến lợi nhuận.
- Điện tử: Các sản phẩm như linh kiện điện tử, điện thoại thông minh (chiếm 19,4% tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ năm 2024) cũng sẽ chịu áp lực tương tự, đặc biệt khi Việt Nam là trung tâm sản xuất lớn của Samsung và Apple.
- Nội thất và thủy sản: Các ngành này cũng sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì thị phần tại Mỹ do chi phí tăng cao.
- Áp lực lên tỷ giá và lạm phát
Giảm xuất khẩu sang Mỹ đồng nghĩa với việc nguồn cung ngoại tệ (đặc biệt là USD) vào Việt Nam giảm, tạo áp lực lên tỷ giá VND/USD. Đồng VND có thể mất giá, khiến chi phí nhập khẩu nguyên liệu và máy móc tăng, đẩy giá thành sản xuất trong nước lên cao. Điều này có thể kích hoạt lạm phát, ảnh hưởng đến giá cả tiêu dùng và đời sống người dân. - Ảnh hưởng đến đầu tư nước ngoài (FDI)
Việt Nam từ lâu là điểm đến hấp dẫn cho các tập đoàn đa quốc gia như Nike, Apple, Intel nhờ chi phí thấp và khả năng tiếp cận thị trường Mỹ. Thuế 46% có thể khiến các công ty này cân nhắc chuyển sản xuất sang các nước ít bị ảnh hưởng hơn như Indonesia, Malaysia, hoặc Thái Lan. Nếu dòng vốn FDI suy giảm, việc làm và tăng trưởng kinh tế dài hạn của Việt Nam sẽ bị đe dọa. - Tác động đến chuỗi cung ứng toàn cầu
Việt Nam là một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt với các công ty Mỹ. Thuế cao có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng, buộc các doanh nghiệp phải tái cấu trúc, dẫn đến chi phí bổ sung và giảm hiệu quả hoạt động.
Giải pháp ứng phó
Để giảm thiểu tác động tiêu cực và tận dụng cơ hội từ thách thức này, Việt Nam cần triển khai các giải pháp đồng bộ ở cả cấp chính phủ và doanh nghiệp.
- Đàm phán song phương với Mỹ
- Chính phủ Việt Nam cần nhanh chóng mở các cuộc đàm phán với chính quyền Trump để làm rõ cơ sở tính toán mức thuế 46% và tìm cách giảm mức thuế này. Một hướng đi khả thi là tăng nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ (như nông sản, máy bay, công nghệ) để giảm thặng dư thương mại song phương (123,5 tỷ USD năm 2024), qua đó xoa dịu áp lực thuế quan.
- Đồng thời, nhấn mạnh vai trò của Việt Nam như một đối tác chiến lược trong chuỗi cung ứng và an ninh khu vực, tránh bị xem là mục tiêu chính trong chiến lược thương mại của Mỹ.
- Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu
- Tận dụng 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết như EVFTA, CPTPP, RCEP để đẩy mạnh xuất khẩu sang EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, và các nước ASEAN. Ví dụ, thị trường EU có thể thay thế một phần thị trường Mỹ cho dệt may và nông sản.
- Khai phá các thị trường mới như Trung Đông (thị trường Halal), Ấn Độ, hoặc châu Phi để giảm phụ thuộc vào Mỹ.
- Hỗ trợ doanh nghiệp nội địa
- Chính phủ có thể triển khai các gói hỗ trợ tài chính như giảm lãi suất vay, giãn nợ, hoặc trợ cấp để giúp doanh nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn.
- Đẩy mạnh chuyển đổi sản xuất phục vụ thị trường nội địa (hơn 100 triệu dân) bằng cách cải thiện chất lượng sản phẩm và kích cầu tiêu dùng trong nước.
- Tăng cường đầu tư vào công nghệ và nâng cao giá trị gia tăng
- Doanh nghiệp cần đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D), áp dụng công nghệ hiện đại để giảm chi phí sản xuất và tạo ra sản phẩm có giá trị gia tăng cao, ít phụ thuộc vào lợi thế giá rẻ.
- Chuyển từ gia công sang sản xuất các thương hiệu riêng để tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
- Thu hút FDI từ Mỹ và điều chỉnh chuỗi cung ứng
- Khuyến khích các tập đoàn Mỹ như Apple, Nike đầu tư trực tiếp vào Việt Nam để sản xuất phục vụ thị trường Mỹ, qua đó tránh thuế nhập khẩu.
- Điều chỉnh chuỗi cung ứng bằng cách hợp tác với các nước ít chịu thuế hơn (như Mexico) để trung chuyển hàng hóa sang Mỹ.
- Ổn định kinh tế vĩ mô
- Ngân hàng Nhà nước cần kiểm soát cung tiền và tỷ giá để tránh biến động lớn, đồng thời phối hợp với chính sách tài khóa để giữ lạm phát trong tầm kiểm soát (dưới 5%).
- Đẩy mạnh giải ngân đầu tư công để kích thích tăng trưởng kinh tế, bù đắp cho sự suy giảm từ xuất khẩu.
Việc Mỹ áp thuế 46% lên hàng hóa Việt Nam là một cú sốc lớn đối với nền kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh xuất khẩu đóng góp tới 85% GDP. Các ngành chủ lực sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề, kéo theo nguy cơ giảm tăng trưởng, mất việc làm, và áp lực lên tỷ giá, lạm phát. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để Việt Nam điều chỉnh chiến lược thương mại, giảm phụ thuộc vào một thị trường duy nhất, và nâng cao nội lực kinh tế. Với sự linh hoạt trong đàm phán, đa dạng hóa thị trường, và hỗ trợ doanh nghiệp, Việt Nam hoàn toàn có thể vượt qua thách thức này và duy trì đà tăng trưởng bền vững trong dài hạn.
Lê Thị Hồng Nhung
Không có nhận xét nào