Việc Donald Trump áp thuế với Nga là một chủ đề đáng chú ý, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị hiện nay giữa Mỹ, Nga và Ukrain...
Việc Donald Trump áp thuế với Nga là một chủ đề đáng chú ý, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị hiện nay giữa Mỹ, Nga và Ukraine. Với tư cách là Tổng thống Mỹ vừa tái đắc cử, Trump đã công khai ý định sử dụng thuế quan và các biện pháp trừng phạt kinh tế như công cụ gây áp lực để buộc Nga chấm dứt xung đột ở Ukraine. Tuy nhiên, dựa trên các thông báo chính thức gần đây, Nga lại không nằm trong danh sách 180 quốc gia chịu thuế đối ứng mà Trump công bố vào ngày 2/4/2025. Lý do được Nhà Trắng đưa ra là các lệnh trừng phạt hiện hành liên quan đến xung đột Ukraine đã khiến thương mại giữa Mỹ và Nga giảm xuống mức rất thấp (khoảng 3,5 tỷ USD vào năm 2024), làm cho việc áp thuế trực tiếp lên Nga dường như không cần thiết hoặc không mang lại hiệu quả đáng kể.
Thay vào đó, Trump đã đe dọa áp dụng “thuế thứ cấp” lên các quốc gia mua dầu từ Nga nếu Moscow từ chối kế hoạch ngừng bắn mà ông đề xuất. Đây là một chiến lược gián tiếp, nhắm đến việc cắt đứt nguồn thu nhập từ năng lượng của Nga – lĩnh vực chiếm phần lớn ngân sách của nước này – thông qua việc gây áp lực lên các đối tác thương mại như Ấn Độ, Trung Quốc hay Thổ Nhĩ Kỳ. Cách tiếp cận này phù hợp với triết lý chính sách thương mại “có đi có lại” mà Trump đã áp dụng rộng rãi trong nhiệm kỳ của mình, ví dụ như mức thuế 46% với Việt Nam hay 34% với Trung Quốc trong danh sách thuế đối ứng gần đây. Tuy nhiên, liệu chiến lược này có thực sự hiệu quả hay không vẫn là một câu hỏi lớn.
Một mặt, động thái áp thuế thể hiện sự cứng rắn của Trump trong việc sử dụng sức mạnh kinh tế để đạt được mục tiêu chính trị. Ông đang cố gắng định vị mình là một nhà trung gian quyền lực trong vấn đề Ukraine, vừa đe dọa Nga, vừa đưa ra các giải pháp hòa bình. Mặt khác, hiệu quả thực tế của chính sách này lại khá mơ hồ. Thương mại trực tiếp giữa Mỹ và Nga đã bị thu hẹp đáng kể do các lệnh trừng phạt từ thời chính quyền Biden, với việc Mỹ ngừng nhập khẩu dầu thô từ Nga từ tháng 4/2022. Nga, trong khi đó, đã nhanh chóng thích nghi bằng cách chuyển hướng xuất khẩu dầu mỏ sang các thị trường châu Á và các nước không tham gia trừng phạt. Việc áp thuế lên các quốc gia mua dầu Nga có thể làm phức tạp quan hệ thương mại toàn cầu, nhưng chưa chắc đủ sức ép để khiến Điện Kremlin thay đổi lập trường quân sự.
Thêm vào đó, giọng điệu của Trump trong vấn đề này dường như mang tính mâu thuẫn. Ông vừa bày tỏ sự “tức giận” với Tổng thống Nga Vladimir Putin vì cuộc xung đột ở Ukraine, vừa nhấn mạnh mối quan hệ cá nhân tốt đẹp giữa hai người trong quá khứ. Điều này làm dấy lên nghi ngờ về tính nhất quán của chính sách thuế quan – liệu đây là một chiến lược nghiêm túc nhằm thay đổi cục diện địa chính trị, hay chỉ là một nước cờ ngoại giao để Trump củng cố hình ảnh “người giải quyết vấn đề” trên trường quốc tế. Sự kết hợp giữa đe dọa kinh tế và những lời lẽ hòa giải khiến người ta khó đoán được ý định thực sự của ông.
Xét trên bình diện rộng hơn, chính sách thuế quan của Trump với Nga cũng cần được nhìn nhận trong bối cảnh chiến lược kinh tế toàn cầu của Mỹ. Việc áp thuế lên hàng loạt quốc gia khác cho thấy ông đang tiếp tục theo đuổi chủ nghĩa bảo hộ, ưu tiên lợi ích kinh tế nội địa. Tuy nhiên, khi áp dụng với Nga – một quốc gia vốn đã bị cô lập kinh tế ở mức độ lớn – biện pháp này có thể chỉ mang tính biểu tượng hơn là thực chất. Nga hiện nay phụ thuộc ít hơn vào thị trường phương Tây, và các lệnh trừng phạt trước đó đã buộc nước này xây dựng khả năng tự cường kinh tế đáng kể.
Tóm lại, việc Trump áp thuế với Nga, dù trực tiếp hay gián tiếp thông qua các nước mua dầu, là một động thái mang nhiều ý nghĩa chính trị hơn là kinh tế. Nó phản ánh phong cách lãnh đạo quyết liệt và thực dụng của ông, nhưng hiệu quả thực tế vẫn còn là một dấu hỏi. Tác động lâu dài của chính sách này sẽ phụ thuộc vào phản ứng của Nga, sự hợp tác (hoặc phản kháng) của các quốc gia mua dầu, và khả năng của Trump trong việc biến lời đe dọa thành hành động cụ thể. Trong bối cảnh thế giới đang theo dõi sát sao, đây có thể là một phép thử quan trọng cho tầm ảnh hưởng của Trump trong nhiệm kỳ mới.
Lê Sỹ Hùng
Không có nhận xét nào